Petra Laiti (28) lea aktivista, Suoma sáminuora ságadoalli, gii rappe, lávlu ja ráhkada ođđalágan sámedánsunmusihka. Dál son lea bargame iežas vuosttas skearruin sámefeasttaid deaŧalašvuođa birra.
Petra Laiti (28), Ásllat-Mihku Ilmára Mika Petra, ássá dál Helssegis, muhto su sohka gullá Anárjohkii. Sutnje lea lea musihkka leamaš nana oassi iežas eallimis. Koronaáiggis son ráhkadišgođii sámi musihka. Dál son lea fargga almmuheame iežas vuosttas CD-skearru mainna háliida loktet sámefeastta deaŧalašvuođa, ja cuvket sohkabealrollaid Sámis.
– Ráhkadit feastamusihka lea munnje terapiija. Dalle mus lea riekti stoahkat musihkain, teavsttaiguin ja govahallat áššiid maid mii dušše áddet. Mii geat sámiefeasttain golgat, dadjá son.
Petra čilge ahte su geasuha ráhkadit sámemusihka go sus lea čielga ulbmil:
– Vásihan ahte Sámis lea konservatiiva musihkka mii nanne sohkabealrollaid. Mu mielas dat musihkka mii gávdno ii čalmmustahte min girjjálašvuođa Sámis, nu dat ii daga dánsunláhtti dorvvolažžan, čilge son.
Son oaivvilda ahte buohkain lea seamma riekti suohtastallat ja dánsut musihkkabihtáide.
– Lea hui deaŧalaš munnje ahte mus lea vuogas dovdu go dánssun bihttái. Háliidan ahte mu bihtát galget buktit juoidá ođđa, ja lokten dakkár áššiid min festenkultuvrras maid birra eat hála. Sámi musihkka lea maiddái sirrejuvvon go gávdnojit hui olu dievdoolbmo geat leat sámi rapparat ja juoigit. Sáhtášii leat eanet girjái dat min sámi musihkka, oaivvilda son.
Deaŧalaš arena
Petra Laiti čállá ieš teavsttaid ja ráhkada melodiijaid. Su buvttadeaddji buvttada duogašmusihka nu mot son rávve. Son háliida čalmmustahttit sámi feastakultuvrra iežas musihkkabihtáin go sámefeasttat leat deaŧalaš arenat, go buohkain lea riekti festet ja suohtastallat.
– Mii dárbbašit musihka man sámit leatn ráhkadan, midjiide, vai eat dárbbaš beroštit lea go dat geasuheaddji earáide. In beroš jus olggobeale olbmot liikojit, lea dušše somá jus dan dahket. Muhto mu musihkka lea sámiide, muitala son.
Vuoigatvuohta festet
– Buohkain lea riekti festet ja suohtastallat, oaivvilda Petra Laiti. Bihtát sámefeastta birra mii dáhpáhuvvá, eahkedis gitta iđidii. Vuođđojurdda galgá govvet visot dovdduid. Sáhttá leat hui somá dehe mannat hui funet, čilge son.
– Mis lea vuoigatvuohta dan dahkat, festet ja suohtastallat. Vaikko lean politihkken ja aktivista leamaš, de ii leat álo dat lossesvuohta mii meroštallá min dehe mu, čilge son.
Sámi musihkka
Petra Laiti čilge ahte son ráhkada muhtinlágan aktivistamusihkka go liiko vehá cuiggodit juoidá min feastakultuvrra earenoamášvuođas.
– Lean čállán bihtáid sámefeasttaid ja fearániid birra mat gevvet doppe ja mot sámi festiválaeallin govvida min Sámi servodaga. Doppe dáhpáhuvvá visot ja lea beroštahtti biras man galgá dutkat ja geahččat, ja inspirere mu hui olu. Sáhtášii leat eanut girjái dat min sámi musihkka ja dieđusge munnje lea deaŧalaš ahte nissonat oidnojit lávddis, dadjá Laiti.
