Sámediggeráđđelahttu Hans Ole Eira lohká Sámediggi háliida nannet sámi visttiid gáhttema ja dorjot ráfáidahtton sámi visttiid eaiggádiid ruhtajuolludemiin. Ruhtajuolludeami bokte fuomášuvvui maid okta daid boarrásamos visttiin Finnmárkkus.
Ráfáidahtton sámi visttit leat dehálaš oassi sámi kulturárbbis. Dássážii lea registrerejuvvon 900 ráfáidahtton sámi vistti Plassjes Várjjagii. Dát visttit duođaštit sámi ássama ja eallima, ealáhusaid ja duddjonvugiid. Dan dihtii go eaiggádat leat áimmahuššan visttiideaset doloža rájes, de leat mis ain máŋggalágán sámi visttit áimmuin.
– Sámediggi háliida nannet sámi visttiid gáhttema ja doarju ráfáidahtton sámi visttiid eaiggádiid. Mii doaivut olusat sáddejit ohcama 2021:i. Olu visttit duođaštit mo dat leat geavahuvvon iešguđet atnui ja dat duođaštit maiddái olbmuid hutkáivuođa. Dás sáhtášeimmet mii maiddái olu oahppat, lohká sámediggeráđđelahttu Hans Ole Eira preassadieđáhusas.
Olu sámi visttiide juolludan ruđaid
Sámediggi lea sámi visttiid hálddašanváldi ja juohká jahkásaččat ohcamiid vuođul doarjaga ráfáidahtton visttiide maid olbmot oamastit. Jagi 2020:s juolludii Sámediggi 5,5 millijovnna dasa. Ledje golbma prošeavtta Trøndelágas, ovcci Nordlánddas, 16 Tromssas ja gávcci Finnmárkkus, mat ožžo doarjaga. Dasa lassin lea Sámediggi dorjon prošeavtta mas vuoruhedje návsttuid Nordlánddas, Tromssas ja Finnmárkkus. Dán jagi lea erenoamážit mearrasámi kulturbiras Skifte báikkis Rivttát gielddas ožžon fuomášumi. Gielda lea ovttasráđiid eaiggádiin, duojáriiguin ja eaktodáhtolaš bargiiguin divvumin ja ceggemin visttiid dán stuorra kulturbirrasii. Dát vuoruheapmi lea mielde loktemin sámi kulturhistorjjá Rivttáhis ja čalmmustahttá dan sihke skuvllaásahusaide ja olbmuide.
– Lea hui buorre vásihit dán stuorrá báikkálaš áŋgiruššama dán prošeavttas, lohká Hans Ole Eira.
Erenoamáš boađus
Earret vistedivodemiid Finnmárkkus, de lea okta beahcejahkerieggáid lohkan Deanodagas duođaštan vuorddekeahtes bohtosa. Návstu lea ceggejuvvon 1833:s ja lea nu okta daid boarrásamos visttiin Finnmárkkus. Sámedikki ruhtajuolludeapmi lea veahkehan eaiggádiid divvut iežaset visttiid antikváralaš prinsihpaid bokte ja sihkkarasttán daid amas mieskat ja čoahkkái gahččat. Lea maid dehálaš ahte visteeaiggádat sáhttet bálkáhit duojáriid geat dovdet árbevirolaš bargovugiid. Sámediggi lea danin dorjon kurssaid gos olbmot ohppet boares klásaid divvut, muvret geđggiiguin, loggut bessiid, sahát guhkes saháin, darffi čuohppat ja bidjat lavdnjerobi.
