Guktui beale Deanočázádaga leat searvvit, sámedikkit ja báikkálaš eiseválddit ja guolástangottit bivdán ON eamiálbmot erenoamášdieđiheaddjis veahki bissehit Norgga ja Suoma Deanočázádaga ođđa soahpamuša.
Guktui beale Deanočázádaga leat searvvit, sámedikkit ja báikkálaš eiseválddit ja guolástangottit bivdán ON eamiálbmot erenoamášdieđiheaddjis veahki bissehit Norgga ja Suoma Deanočázádaga ođđa soahpamuša.
Guovvamánu 16. beaivvi bivde searvvit, guolástangottit ja eiseválddit guktui beal Norgga ja Suoma rájá jođánis veahki Ovttastahtton Našuvnnaid (ON) eamiálbmogiid vuoigatvuođa erenoamáš raportevrras, Victoria Tauli-Corpuz, bissehit Norgga ja Suoma vuolláičállon Deanočázádaga ođđa guolástansoahpamuša. Dan čállet sii preassadieđáhusas.
Váidán meannudeami
– Mii leat váidán dan Norgga ja Suoma eiseválddiid meannudeami mo dat lea boastut meannudan álgoálbmogiid vuoigatvuođaid ektui. Sii leat rihkkon min álgoálbmotvuoigatvuođaid. Dál áigot velá eambbo geahpedit ja turistabivddu geahpeduvvot dušše goalmmádasain. Dat ii soabat dakkár vuoigatlaš hálddašan prinsihpaide, ii mange láhkai. Lea áibbas eahpevuoiggalaš maid stáhtat leat dahkan, čilge Deanočázádaga Guolástanhálddahus stivrajođiheaddji Steinar Pedersen.
Son rámida Veahčatgotti guolástangotti jođiheaddji ja jurista Anne Nuorgam gii dovdá Deanu lágaid vuđolaččat sihke Norgga ja Suoma bealde ja lea bidjan olu barggu hábmet dán ávžžuhuscealkámuša ON:i.
Buolli hoahpu
Son čilge buohkat guktui beal rájá leat nu go Suoma beal osolašgottit, dat guolástangottit, Ohcejoga bivdiid ovttastusásahus, Deanočázádaga Guolástanhálddahus, Deanu gielda, Norgga ja Suoma beal sámedikkit ja Sámiráđđi lea čállán vuollái. Muhto son ii muitte šattai go Kárášjoga gielda čállit vuollái go lei nu issoras hoahppu.
– Mun balan Kárášjoga gielda ja maiddái guolástanorganisašuvnnat Deatnogáttis Norgga bealde eai ožžon jearaldaga dál. Sivva lea go Stuorradiggi Norggas meannudišgoahtá ášši ja jus dákkár cealkámuš boađášii earenoamášdieđiheaddjis go Stuorradiggi lea geargan meannudit ášši, dalle ii livčče stuorra ávki das. Mii doaivut ON meannuda min váidalusa jođánit ja ahte sáddejit makkár nu ávžžuhusa Norgga ja Suoma eiseválddiide. Dás lei buolli hoahpu, lohká Pedersen.
Oktasaš váidda
Preassadieđáhusa vuolláičállit čilgejit Deanosoahpamuš rihkku eamiálbmotvuoigatvuođaid mat gullet Deanočázádaga álbmogii guktui beal riikarájá. Báikkálaš áirasat šiehtadallanlávdegottis leat máŋgga dáfus biddjon olggobeallái šiehtadallamiin, vaikke velá Suoma beal áirasiin, Norgga beale áirasiin ja Suoma ja Norgga beale sámedikkit ledje olles miellahtut dan šiehtadallanlávdegottis, iige leamaš makkárge váikkuhanvejolašvuohta luossabivddu hálddašeapmái, eahpevuoiggalaččat geahpedit árbevirolaš bivddu ja dan sadjái addit Suoma bartaeaiggádiidda guolástanvuoigatvuođa.
– Váidalusas čilget mii Deanu birra man dehálaš oassi dat lea sámi kultuvrras ja de čilget makkár hálddašanortnet leamašan áiggiid čađa. Mii čujuhat dás ahte lea guokte groava rihkkuma sámi vuoigatvuođaide dan ođđa soahpamušas go orru leamen ahte árbevirolaš fierpmebivdit sáhttet manahit bivdoset gitta 80 proseantta rádjái. Dat lea hui garra rihkkun sihke kultuvrralaš, vuoigatvuođaid ja maiddái opmodatvuoigatvuođaid sámiide Deanuleagis, lohká Steinar Pedersen.
Su mielas lea skandála mo Norgga ja Suoma eiseválddit leat hálddašan Deanu dan maŋimuš 40 jagi ja luoitán áibbas luovus Suoma turisttabivddu ja maiddái dan áigodagas geahpedan árbevirolaš fierbmebivddu.
