– Gaming, dahje speallan, oažžu dál olu eanet fuomášumi almmolašvuođas go ovdal. Speallan ii leat dušše guoimmuheapmin. Speallanvásáhusaid bokte oahppá sihke gulahallama, ovttasbarggu, čuolbmačoavdima, strategalaš jurddašeami, systematiserema ja giela. Maiddái fysalaš doaimmaheapmi nu mo reakšuvdna ja koordinašuvdna buoriduvvo go speallá. Dát leat attáldagat maid sihke servodat ja ealáhuseallimis dárbbašit. Mun oaivvildan ahte galgat eanet vel árvvusatnit dan gelbbolašvuođa man speallan hukse.
Speallan lea vuoiŋŋasteapmi, guoimmuheapmi, gilvu, sosiála deaivvadanbáiki, muitalusat ja sisdoalu huksen. Sáhttá ovdánit persovnnalaččat ja seammás doaibmat skuvlan. Dutkamat čájehit ahte interneahttaspealut oahpahit mánáide buori eaŋgalasgiela, konsentrašuvdna nannejuvvo ja spealut sáhtte maid oahpaheami várás leat buorit pedagogalaš reaiddut.
Olles 96 proseantta bártniin ja 76 proseantta nieiddain geat leat gaskal 8 ja 19 jagi spellet dihtorspealuid jámma, muitala iskkus man Mediabearráigeahčču lea čađahan. Maiddái rávisolbmo mearri lassána. Mun jáhkán ahte boahtteáiggi vuorrasat maid spellet spealuid. Ja mii beassat vásihit eanet máŋggabealat ja stuorát girjáivuođa speallamis.
NSR oaivvilda ahte digitála gelbbolašvuohta lea stuorra ávkin sámi bargoeallimii, ja dat boahtá leat guovddážis go galgat ovdánahttit ja fuomášit ođđahutkosiid sihke priváhta ja almmolaš surggiin. Dat vuođđogelbbolašvuohta man oažžu speallama bokte sáhttá leat ávkkálaš eanaš bargodiliin, muhto soaitá erenoamáš dehálaš teknologalaš bargguin. Olu speallit šaddet čeahpes gründárat. Midjiide NSR:s lea dehálaš doarjut dán hutkáivuođa ja dan mii dahkat maid iežamet Sámi sirddolašvuođaplánas. Mii oaidnit makkár vejolašvuođaid digitála čovdosat buktet ealáhusaide, mat dál bastet fállat bálvalusaid vaikko gosa.
NSR oaivvilda ahte digitála gelbbolašvuohta lea stuorra ávkin sámi bargoeallimii, ja dat lea guovddážis go galgat ovdánahttit ja fuomášit ođđahutkosiid sihke priváhta ja almmolaš surggiin.
Sámedikkis mii leat juo vuođu huksen ahte dákkár speallangelbbolašvuohta galgá dohkkehuvvot. Konsultašuvnnaid bokte stuorradiggedieđáhusa sámi ealáhusovdánahttima birra Gieldda- ja ođasmahttindepartemeanttain, de leat nuorra speallit dovddastuvvon dehálaš riggodahkan ealáhuseallimii. Dieđáhusas gávnnahuvvo ahte olu nuorain lea gelbbolašvuohta man guovlluealáhusat dárbbašit. Ja oassin dán stuorradiggedieđáhusas lea ahte mii leat boahtán ovttaoaivilvuhtii bidjat doaimmaid johtui mat huksejit deaividanbáikkiid fitnodagaide ja nuoraide geain lea dákkár digitála gelbbolašvuohta.
Eatneolmmožin lean ieš oaidnán daid buriid váikkuhusaid maid mu 12-jahkásaš vásiha go speallá huksenspealu Minecraft. Sámi giella- ja speallanáŋggirdeaddji Lemet Máhtte Eira Sara dagai hui buori barggu go jorgalii Minecraft sámegillii, ja dan bokte huksii dehálaš giellaarena sámi nuoraide. Dán ovddas fidnii Sámedikki giellabálkkašumi. Go oidnen dan ilu ja ealjárvuođa man bárdnán čájehii go oassálasttii ovtta gilvui mii lágiduvvui bálkkašumi juohkima oktavuođas, de dovddastan ahte dat munnje maid váikkuhii. Ja dat ovdanbuvttii sosiála giellaarena mii sáhttá leat dehálaš boahtteáigái. Dál mii leat dieđihan iežamet speallanskuvlii nuoraid várás, man sámi biras Ohcejogas doaimmahit ja mas váldogiella lea sámegiella.
Eatneolmmožin lean ieš oaidnán daid buriid váikkuhusaid maid mu 12-jahkásaš vásiha go speallá huksenspealu Minecraft.
Lea hui dehálaš láhčit dili sámegielaide digitála lávddiid. Mii leat álgán, muhto lea ain guhkes mátki. Mii leat dorjon eanet ja eanet áppaid ja sámi digitála oahpponeavvuid, ja mii dáhttut vuoruhit sámegielat spealuid ja áppaid dás ovddos guvlui. Ja mii háliidat ráhkadit ovttasbargošiehtadusaid riikkaidgaskasaš teknologiijafitnodagaiguin vai nannešeimmet sámegielaid sin bálvalusain. Dán barggus sáhttá speallanbirrasiid gelbbolašvuohta leat hui mávssolaš.
Sámi Gamers Guovdageainnus lágidit sámi LAN. Guovdageainnus lea maid álggahuvvon e-valáštallan suorgi Sámi joatkka- ja boazodoalloskuvllas, gos oahppit ohppet eanet go dušše speallama.
Go fitnen Ráissas de bessen maid galledit ovtta Makeup Mekka vuođđudeaddji, Sammy Jeridi. Ovttas Halti ealáhusgárddiin bargá son dan ovdii ahte vuođđudit oahppofálaldaga, Changemaker Educations AS, mas spealuid hábmen lea guovddážis. Doppe galgá oahpahuvvot spealuid hábmen, sihke speallanartistan ja prográmmačállin, juogo Ráissas dahje neahta bokte. Lea movttiidahtti ja gávdnojit máŋga ovttasbargovejolašvuođa rájáid badjel, mainna dustešii iežamet digitála gelbbolašvuođadárbbuid dás ovddos guvlui.
NSR oaidná daid vejolašvuođaid maid speallan buktá. Mii oaidnit giellaealáskahttima, sámi sisdoallobuvttadeami, ealáhusovdánahttima ja ođđa reaidduid boahtteáigái. Ja maiddái speallit leat oassin dan stuorra sámi girjáivuođas, mii lea min givrodat.
Go fitnen Ráissas de bessen maid galledit ovtta Makeup Mekka vuođđudeaddji, Sammy Jeridi. Ovttas Halti ealáhusgárddiin bargá son dan ovdii ahte vuođđudit oahppofálaldaga, Changemaker Educations AS, mas spealuid hábmen lea guovddážis
