Miesi vuosttaš minuhtat

Na gosa dal diehtá áldoriehpu ge guoddit, go áidna bievladielku duoddaris lea beare biilaluodda.

Goitge dát journalista vásihii, man heakkaváralaš lea miessái juste biilaluotta ala riegádit.

Son lei vuodjimin biillain guovdu duoddara, Sis-Finnmárkkus, go deaividii ruksesmiesi luotta alde, ja sáhkkes journalistan, de beasai lihkus dan ságaide, ovdalgo dat fas bijadii čoavjjetealu mannjái davás.

Gosii vuojáhala biillaide

– Lei hirbmat minuhtas minuhttii dramatihkka go jovden dáhpáhusbáikái, jurddašin áldu dat lea vuddjon ja juolggi doadján go lea luotta alde biillaid gaskkas, muhto oainnán dat ruohtada birra biillaid ja de easka oainnán luotta alde han lea unna ruksesmiesáš. Ja miessi lea goasii nuppi biilla vuolde jo, nu lahka lea biilavuoddji vuodján goasii ala, muitala Åsa Márgget Anti.

Miesi muitalus:

– Na vuoi issoras dette, na mun bohten dán galbma máilbmái, garra cukŋo ala riegádin, in ádden álggos in maidege. Seavdnjadasas mun bohten, muhto dáppe lei jo nu čuovgat, ledje galgat beanta beaivvášglásat. Ja nu garas ja galmmas deike boahtit. Inge bálljo beasa julggiid ala, in biso čuoččat, ja nu ruvaš biegga vel. Buorrelihkus eadni lei dás lahka, muhto eadni sihtá vuolgit viidáseappot:

– Ean sáhte dás veallát mánážan, lea buoret čuožžilit ja earáid maŋŋái dollet davás. Doppe lea geasseorohagas mearragáttis bivvaleabbo, ja doppe láve gávdnot liegga goike litna bievla.

Áldu ii bállen miesi veavdit, dat vikkai ohkoladdat ja ruovgat, ja loahpas šattai nu trafihkka das ja šurra, ahte áldu ballái ja manai čorragii, mii lei das lahka jávrri alde.

Miessi ii fas goastan maŋŋái, nu livui dasa guovdu luotta.

Nubbi turistabusse maid bođii olles fártta, iige dat orron oaidnimin dan ránes miesi asfáltta alde, go ii bisán, muhto áiggui vuodjit meattá ja de gal livčče vuodjit miesi ala.

– Mun viggen čuovggaid šleađgguhit vai oaidná bisánit, ja loahpas fertejin biilauvssa rabastit ja olggos njuiket luotta ala vai busse bisána, muitala Anti, ja joatká miesi muitalemiin:

– Vuosttas maid mun jurdilin go oidnen dán čáhppadasa, lei ahte die de lea várra bievla. Go illá han mus juolggit gudde, de mun livvulin dan guhkes bivlii. Muhto nu garas. Ja go dasa ollejin, de in bállen dan bievllas ba vuoiŋŋastit ge, doppe ledje nu olu eará «eallit». Dat sihke harre, juohke jitnii njurgo, muhtumat vihke 2 juolggi alde ja earáin fas ledje juvllat. Ja ovtta stuorra máilmmi «ealli» siste ledje dievva oaivvit mat munnje gehčče stuorra čalmmiiguin. Okta viegai olggos ja álggii coahkuhit mus govaid, muhtun fas hirbmadit gullui šiggumin muhtun ealli mii gullui ciellamin biilla sis, ja muhtin «eallis» ledje guokte sabeha ja dat manai eatni maŋŋái muohtasuovvan. Eadni gullui munnje huikimin ahte galggan jaska orrut go álmmolaččat diet lea boahtán. Dat lei várra gullon dat olmmoš. Ja nu dat olmmoš bođii mu lahka ja dohppii mu sallii ja loktii mu dasa muohtaskálvvi ala, ja nu manne fas hoahpuin buot dat ártegis «eallit». Ja munge álgen eatni ruovgat, muhto ii son šat gullon.

Nie dat muitalii ruksesmiesi iežas vásihan ja oaidnán olles máilmmi dien vuosttas bievllas.

– Nie go leage hoahppu dis din máilmmis, ii bálle ii vuoiŋŋastit ge, jearralii vel diet ruksesmiessi gii dál lea garadeamen dan garra duoddaris ohcamin su vuosttas albma bievlla, gos lea ráfi guohtut etniin fárrolagaid.

Ávžžuha várrogasat vuodjit

– Ja go ledjen das duđđamin, de bođii sámenisu busses olggos ja dohppii miesi ja viegahii dan luoddaravdii skálvvi ala, dan botta mun gergen govvidastit, muitala Anti.

Nu sii vuoddjájedje ja guđđe miesi dasa jus de mat áldu bálle boahtit dan viežžat.

– Moadde diimmu maŋŋel fas vudjen dákko meaddel, iige das oidnon šat dat čora iige lihkus dat miessi. Mun jurddašin ahte gal dat lea jo dálvvas, go miessemánus ii vel bievladielku gávdno, gosa áldu lei beassat miesis guoddit, baicce lei gávdnan biilaluotta, mii gal lea sorbmi bohccuide.

– Vuoddjet fal várrugasat dál miessemánus dáppe duottarguovlluin, ávžžuha Anti.

Čálus ja govat: Åsa Márgget Anti/ Nils Isak Aslaksen Sara