Sámediggi vásiha ahte gávpogat háliidit ovttasbarggu sámi áššiid ektui. Sihke Áltá ja Romsa ođasmahttet ovttasbargošiehtadusaid ja guokte ođđa gávpoga siđaše maid ovttasbarggu Sámedikkiin. Dat lea sámediggeráđi Silje Karine Muotka mielas buorre, muhto sutnje lea dehálaš ahte nubbi bealli vuoruha ovttasbarggu.
Fargga leat vássán gávcci jagi dan rájes go Sámediggi vuolláičálii vuosttaš ovttasbargošiehtadusa muhtin gávpogiin. Dan rájes leat máŋga ođđa ovttasbargošiehtadusa riegádan, ja dál leat guokte Finnmárkku gávpoga háliidan ovttasbargagoahtit Sámedikkiin.
– Sihke Mátta-Várjjaga ja Čáhcesullo gielddastivrrat leat mearridan ahte háliidit ovttasbarggu Sámedikkiin. Mii leat čoahkkinastán guktot gielddain ovdal juovllaid, nu ahte áigumuššan lea ásahit ovttasbarggu. Dan guovtti gávpogis leat iešguđetge sávaldagat ovttasbargui, muhto daid birra in sáhte nu olu muitalit go leat ain šiehtadallamin, lohká sámediggeráđđi Silje Karine Muotka, gean mielas lea buorre go leat ožžon lassi ovttasbargoguimmiid.
– Lea áibbas buorre go oallugat háliidit ovttasbargošiehtadusa Sámedikkiin, muhto sii fertejit vuoruhit ovttasbarggu jus dat galgá meinnestuvvot.
Viimmat ođasmahttigoahtán šiehtadusa
Romsa dat lei vuosttaš gávpot mii háliidii ovttasbarggu Sámedikkiin. Šiehtadus, man vuolláičálle golggotmánu 8. beaivvi 2013:s, galgá dál ođasmahttojuvvot. Bealit deaivvadedje ođđa šiehtadallamiidda mannan duorastaga.
– Ođasmahttinproseassa Romssa suohkaniin lea bistán golbma jagi. Hástaleaddji eaŋkiláššit dat leat maŋidan dan barggu, muhto dál leat čoahkkinastán ja bargu lea álggahuvvon. Guktot beliide lea sámi viesu ásaheapmi hui dehálaš, muhto mo ja gosa dát ásahuvvo ii leat vel čielggas, lohká Muotka.
Son muitala ahte ođđa ovttasbargošiehtadus galggašii gárvánit geassemánnui ja ahte dalle háliidit ovdanbuktit buot áigumušaid ja plánaid. Son dattege sáhttá dál jo muitalit ahte dáhttot čuovvulit #doarváidál kampánja mas politihkkárat, searvvit, fitnodagat ja priváhta olbmot leat čájehan iežaset vuostemiela sámevaši vuostá.
Sámi biebmu boradanbáikkiide
Oahpahus sámegielas ja sámiid birra galgá maid nannejuvvot ođasmahttojuvvon ovttasbargošiehtadusas, ja maiddái ealáhusat, kulturmuittut ja sámi borramuš vuoruhuvvojit.
– Vahca ealáhusprošeakta joatkašuvvá ja dainna lea ge ulbmilin ahte mátkeealáhus galgá eanet dihtomielalaš go gaskkusta sámi kultuvrra. Mii dáhttut maid dovddusin dahkat Romssa sámi historjjá ja danin áigut merket kulturmuittuid, lohká Muotka ja muitalastá vel ođđa doaimma birra.
– Mii leat ruhtadan Máistu prošeavtta mii galggašii Romssa boradanbáikkiid koahkaide gaskkustit eanet gelbbolašvuođa árbevirolaš biepmuid birra maid sáhttá ráhkadit bohccobierggus. Dál oainnat fállet eanaš boradanbáikkiin dušše cáhppojuvvon bohccobierggu ja čielgedeahki. Áigumuššan livččii ahte buot boradanbáikkiin galggašii vejolašvuohta fállat muhtinlágan borramuša maid ráhkadit bohccobierggus. Dat prošeakta lea dađi bahábut maŋiduvvon korona geažil, čilge son.
Rámida Álttá
Dán vahkkus lea maiddái Sámedikkis ovttasbargočoahkkin ja dál galget ge árvvoštallat ja ođasmahttinšiehtadusa Álttá suohkaniin.
– Sámedikki ja Álttá suohkana ovttasbargošiehtadus leamaš doaimmas jagi. Mis lea buorre šiehtadus ja gielda lea bidjan searaid sámi áššiide. Álttá suohkan lea ásahan sámi mánáidgárddis ja sii leat maid álggahan oapmahašprošeavtta mii lea dehálaš sámiide, lohká sámediggeráđđi Silje Karine Muotka, geas leat vuordámušat šiehtadallamiidda.
– Mii háliidit čalmmustahttit nullačuoggá Sávvonis čakčat. Álttá ja Guovdageainnu dulvadanášši han guoská olu sámiide ja dasa lea beroštupmi maiddái eará guovllu olbmuide. Logi jagi áigi árvalii suohkan ásahit gohttenvovnnaide parkerensaji ja dat gal ii oro heivvolaš go dát báiki han muitala min oktasaš historjjá.
Ovttasbargovuoigŋa
Maiddái Álttá suohkanis lea Sámediggái dehálaš nannet sámegieloahpahusa.
– Álttás leat eanemus sámegieloahppit ja dien dáfus lea Áltá stuorámus sámi gávpot. Dáppe oahpahallet 300 máná sámegiela ja eanet go 100 oahppis lea sámegiella vuosttašgiellan. Danin lea erenomáš dehálaš vuoruhit oahpahusa ovttasbargošiehtadusas, lohká sámediggeráđđi Silje Karine Muotka, gii sakka illuda dán čoahkkimii.
– Álttá dilli lea dieđusge erenomáš dehálaš munnje go orun dáppe ja dalle lea dehálaš deaivvadit suohkaniin. Mun vásihan ahte sihke Álttás ja Romssas lea buorre ovttasbargomokta, lohká son.
Ovdal ovttasbargošiehtadallamiid bovde Sámediggi álbmotčoahkkimii Álttás. Dat čoahkkin lágiduvvo gaskavahkku njukčamánu 3. beaivvi Kubenis diibmu 18:00. Dáppe lea sámi álbmogis vejolaš juogadit iežaset vásáhusaid ja muitalit makkár sávaldagat sis leat.
