– Aili Keskitalo ja su Sámediggeráđđi leat njuovžilit bastán čađahit sámi áššiid ja bealuštit sámi servodaga go deaividit stuorraservodagain ja eiseválddiiguin. Ja dat berre leat dehálaš buot sámepolitihkkáriidda, čállá kronihkkačálli.
2017:s searvvai NSR válggaide dainna áigumušain ahte láhčit dili sámi oktasašvuhtii ja ovttasbargui. Mii dovddaimet dán dárbbašlažžan go olu jienasteddjiin lei dat govva ahte Sámedikkis lea olu ráfehisvuohta, stuibmi ja posišuvdnagižžu. Dál go dát Sámediggeáigodat lea loahpa guvlui mannamin, de roahkka duosttan čuoččuhit ahte mii dan olaheimmet.
Duogáš dása lei nu mo oallugat dihtet, go Bargiidbellodat, Nordkalottfolket, Ovddádusbellodat, Árja ja Olgeš bálkestedje NSR presideanta Aili Keskitalo vuordemeahttumiid. Vibeke Larsen čohkkedii presideanttastullui ja stivrii ovcci moive mánu. Dát dilli buvttii olu fuomášumi nationála dásis Norggas, ja ollu sámit dáide jurddašit ahte dát lei dárbbašmeahttun dilli mii ii heiven min álbmotválljejuvvon parlameanttas.
Aili Keskitalo ja NSR serve dan čavčča válggaide dainna áigumušain ahte fas buktit stáđisvuođa ja ráfi Sámediggái, ja ahte galgat áiggi geavahit politihkkii ja áššiide mat leat dehálaččat sápmelaččaide – dan sadjái go juonastallama. Mun oaivvildan ahte dán mii leat bures nákcen. Mis lea dál leamaš stáđis ja buorre ovttasbargu Guovddášbellodagain, Johttisámiid Listtuin ja Åarjel-Saemiej Gïelhain, ja stuora eanetloguin leat mii máŋgga dehálaš áššiin nákcen doalvvuhit Sámi servodaga dehálaš lávkkiid ovddos guvlui.
Toril Bakken Kåven Nordkalottfolket-bellodagas lea moaitán NSR, Guovddášbellodaga ja Bargiidbellodaga Finnmark Dagblad-aviissas, go mii gávdnat oktasaš čovdosiid stuorra ja dehálaš áššiin mat buot sámiide mearkkašit olu. Mun ferten gal dadjat ahte lean ilus go mii leat váikkuhan dán bargoráfái man Sámi servodat vurddii, ja ahte mii leat nákcen stuora eanetloguid hukset dehálaš áššiin.
Ovdamearkan sáhttá geassit ovdan konsultašuvdnalága, mii sihkkarastá sámiide rievtti gulahallat áššiin mat guoskkahit min, sihke nationála ja báikkálaš dásiin. Ja nu gieskat go geassemánus de meannudeimmet dehálaš evttohusa vuođđolága rievdadeapmái, mii sihkkarastá ahte sámit čilgejuvvojit eamiálbmogin. Dát leat dakkár áššit maid Nordkalottfolket ovdanbuktá go sii moitet. Mu mielas lea baicca hui váigat go muhtumat jienastit vuostá dákkár áššiin.
Aili Keskitalo guođđá presideanttaámmáha dál golggotmánus dán čavčča, maŋŋel ovcci jagi sápmelaččaid ovddemus ovddasteaddjin Norgga beale Sámi. Son lea olahan hui olu dán áiggis, muhto háliidan loktet Muohtačalmmit-ovttasbarggu, mas NSR, Guovddášbellodat, Johttisámiid Listtu ja ÅaSG leat mielde, ovtta su meašttirbargguin jođiheaddjin. Son nákcii čorget dan moivvi masa Sámediggi bálkestuvvui, ja ceggii navdimis nannoseamos ja stargadeamos koališuvnna Sámedikki 32 jahkásaš historjjás.
NSR oaivvilda ahte Sámediggi lea nannoseamos go mii leat ovttamielalaččat dehálaš áššiin. Danne go nannoseamos sámi áššit eiseválddiid ja stuorraservodaga ektui leat dat áššit main stuorra ovttaoaivilvuohta. Midjiide ii leat gal mihttomearri ahte Sámedikkis galggašii eanemus lági miel siskkáldas politihkalaš guovtteoaivilvuohta. Midjiide lea baicca dehálaš ahte bastit sámepolitihkain nationála dásis.
Danne mii geahččalat oažžut eanetlogu ja ahte nu oallugat go vejolaš čuovvulit ja servet buriid čovdosiidda. Oažžu maid Bargiidbellodaga rámidit, go sii leat dán áigodagas váldán ovddasvástádusa unnitlogus, ja dorjon Keskitalo-ráđi stuorra áššiin. Dáinna ovttaoaivilvuođain lea Aili Keskitalo ja su Sámediggeráđđi njuovžilit bastán čađahit sámi áššiid ja bealuštit sámi servodaga go deaividit stuorraservodagain ja eiseválddiiguin. Ja dát berre leat dehálaš buot sámepolitihkkáriidda.
NSR dáhttu maiddái boahtte áigodaga geahččalit fuolahit ahte mis lea stáđis Sámediggi mas lea fokus politihkalaš áššiide mat leat dehálaččat Sámi álbmogii. Jus mii vuoitit válggaid de háliidat mii joatkit bidjat návccaid dasa ahte bealuštit sámiid. Dán háve mii searvat válggaide čeahpes mearrasámi nissonin, Silje Karine Muotkain iežamet presideanttaevttohassan. Son lea hui čeahppi hukset ovttasbarggu ja ovddidit sámiid beroštumiid. Su jođihemiin de fátmmastuvvošii olles min girjás Sápmi, ja buot sámiin livččii jođiheaddji guhte čuollá sin beali.
