-Almmuhus-
OĐĐASATSámepolitihkalaš digaštallan oanehaččat

Sámepolitihkalaš digaštallan oanehaččat

-

-

Dás beasat lohkat čoahkkáigeasu sámepolitihkalaš digaštallamis mii lágiduvvo Romssas.

Gávcci sámepolitihkkára leat čoahkkanan Romssa kulturvissui digaštallat sámepolitihkalaš áššiid.

Aili Keskitalo (NSR), Ronny Wilhelmsen (Bargiidbellodat), Inger Eline Eriksen Fjellgren (Árja), Vibeke Larsen (Šiella), Nils Kristian Winther (Olgeš), Arthur Tørfoss (Ovddádusbellodat), Toril Bakken Kåven (Nordkalottfolket) ja Cecilie Hansen (Guovddášbellodat) oasálastet digaštallamis.

 

Njuolggosátta

Sámepolitihkalaš «kick off» doaluin deaivvadit bellodaga njunuš politihkkárat digaštallamiid ja Sámedikki stuorámus bellodagaid presideantaevttohasa guovttos deaivvadeaba presideantagižžui.

NRK Sápmi ja Ávvir lágideaba doaluid ja sáddejit digaštallamiid njuolggosáddagiin iežaska neahttasiidduin.

Prográmmajođiheaddjit leaba NRK Sámi journalista Anne Marie Hætta ja Ávvira journalista Sárá Máret Rávdná Oskal.

 

Bures boahtin 

Njuolggosátta lea álgán.

Prográmmajođiheaddji guovttos sávvaba bures boahtima Romsii gos dál leat nubbin eanemus jienasteaddjit sámedikkeválggain.

Romssas leat jienasteaddjit lassánan beliin 2008 rájes, ja dáppe leat eanet jienasteaddjit go Kárášjogas. 
 

Sirdit sámi institušuvnnaid
Vaikke Kárášjogas leat unnit jienasteaddjit, de oažžu Kárášjohka eanemus kulturruđaid Sámedikkis.

Prográmmajođiheaddji jearrá sámediggepresideantas Vibeke Larsenis lea go áigi sirdigoahtit kulturinstituhtaid báikkiide ja gávpogiidda gos eanemus sámit ásset. Liikká oažžu Kárášjohka eanemus kulturruđaid Sámedikkis.

– Oaivvildan ahte ii galgga sirdit sámi institušuvnnaid, muhto Romsii galggašii ásahit sámi dahje arktalaš deaivvadanbáikki, vástida Larsen.

Maiddái NSR presideantaevttohas Aili Keskitalo dadjá sin háliidit bidjat návccaid ásahit sámi viesu Romssa gávpogii. Son oaivvilda ahte Romssas galggašii sullasaš deaivvadanbáiki go Oslos. Doppe fállet olbmuide kurssaid, deaivvademiid ja nu ain viidáset. 

Doarjut eaŋkilolbmuid
Maŋimuš áiggiid leat oaidnán stuorra prinsihpalaš áššiid gos eaŋkilolbmot leat ieža šaddan dáistalit iežaset rivttiid ovddas, ovdamearkka dihte Jovsset Ánte Sara boazologu-ášši, Fosen-áššis lullisámis, Ellos Deatnu Čearretsullos ja nu ain.

Árjja presideantaevttohas Inger Eline Eriksen Fjellgren oaivvilda ahte buorre gulahallan eiseválddiin lea dehálaš ja ahte Sámediggi ferte doarjut nuoraid geat dáistalit vuoigatvuođaideaset ovddas. 

Politihkkárat ságastallet dáistalemiid ja ákšuvnnaid birra mat leamaš ja leat Sámis.

Eanetlohku oaivvilda ahte Sámediggi galgá doarjut ráfálaš akšuvnnaid.

Deanu-soahpamuš lea guovddáš ášši digaštallamis, buot bellodagat oaivvildit ahte soahpamuša ferte ođđasit ráđđádallat. Árja oaivvilda ahte ášši ferte vaikke diggái vuojehuvvot. 

Giella

Giella lea dehálaš ášši buot sámepolitihkkáriidda geat servet digaštallamii, muhto dá lea maiddái hástaleaddji ášši. 

Olgeš bellodaga Nils Kristian Winther muitala ahte ii leat oahppan sámegiela ruovttus, muhto ahte lea sámegiel kursa čađahan. Son dadjá ahte lea hirbmat dehálaš ahte olbmot ožžot vejolašvuođa oahppat sámegiela ja dadjá ahte sii háliidit dáhkidit ahte buot sámi mánát ja nuorat ožžot rievtti oahppat sámegiela. 

Šiela sámediggepresideantaevttohas Vibeke Larsen muitala ahte lea iežas mánáid sádden sámeskuvlii vai ožžot vejolašvuođa oahppat sámegiela, su mielas galggašii sámegiella báhkkolaš fágan skuvllas. 

Ovddádusbellodat ii leat ovttaoaivilis, Arthur Tørfoss dadjá ahte sámegiel oahpahusa galgá dušše sidjiide fállat geat háliidit oahppat sámegiela. 

NSR oaivvilda ahte Sámedikkis ii leat doarvái váldi giellapolitihkas, sii gáibidit iešmearrideami giellaáššiin. Árja doarju dán, sii maid háliidit eanet iešmearrideami ja áigot bargat mánáidgárdemánáid vuoigatvuođaid ovddas go dat leat váilevačča dál.

Presideantagižžu ja ovttasbargu

Mii leat ollemin lohppii sámepolitihkalaš doaluin. NSR ja Bargiidbellodaga sámediggepresideantaevttohasat deaivvadeaba oanehis presideantagižžui. 

Dan maŋŋel jearraba prográmmajođiheaddjiguovttos geat sáhttet ovttasbargat Sámedikkis. 

Ii okta ge bellodat háliit ovttasbargat Ovddádusbellodagain. Ovddádusbellodat ii sáhtašii ovttasbargat NSR:in, muhto sáhtašedje árvvoštallat ovttasbarggu Olgeš bellodagain. 

Nordkalottfolket oaivvilda ahte ii leat mearriduvvon ožžot go Sámedikki stuorámus bellodagat válddi. Toril Bakken Kåven einnosta ahte son, Guovddášbellodaga Cecilie Hansen dahje Árjja Inger Eline Eriksen Fjellgren šaddá boahtte sámediggepresideantan. 

Guovddášbellodat áigu ovttasbargat singuin gos ožžot eanemus doarjaga iežaset politihkkii.

Árja sáhttá goappašat beliin ovttasbargat, Šiella ges vástida ahte politihkka mearrida geainna sii sáhttet ovttasbargat. 

Bargiidbellodat ja NSR eaba dieđe sihkkarit sáhtašeigga go ovttasbargat Sámedikkis vaikke stuorra áššiin dávjá leaba ovttaoaivilis.

 

Digaštallan lea loahpahuvvon. 

-Almmuhus-