Sámediggeráđđi áigu ovddidit sámiid riektesihkarvuođa dievasčoahkkináššin 2021 giđa: – Ii leat eahpádus das ahte lea erohus sámiid rivttiin báhpira nalde ja rivttiin mat duođas ollašuvvet. Mii leat fuolas riektedilálašvuođas, dadjá sámediggepresideanta Aili Keskitalo (NSR).
Dat čuožžu Sámedikki neahttasiiddus.
Sámiid riektesihkarvuohta ii leat dušše dan duohken ahte makkár rievttit leat sajáiduvvon lágain ja riikkaidgaskasaš njuolggadusain. Sámi mánáin lea oahpahuslága mielde riekti sámegieloahpahussii, muhto ollu mánáid hárrái dat riekti ii čuvvojuvvo.
– Olmmošvuoigatvuođaláhka mearrida ahte sámiid ii sáhte gieldit kulturdoaimmaid čađaheames, muhto liikká mii oaidnit ahte stáhta diktá sisabahkkemiid čuohcat sámi kulturdoaimmaide, mat duvdet olbmuid eret iežaset ealáhusain, dadjá sámediggepresideanta.
– Duopmostuoluin ii leat ipmárdus
Maŋemus jagiid leat sámit leamaš Norgga duopmostuoluin, go vuos leat máŋggaid jagiid mannan áššemeannudemiid ja váidagiid čađa hálddašeamis. Máŋgasat vásihit dasto ahte ii duopmostuoluin ge leat ipmárdus dasa movt sisabahkkemat váikkuhit sin eallimii ja movt sin rievttit rihkkojuvvojit.
– Min bargu lea oaidnit ahte sámiid rievttit eai dulbmojuvvo go stáhtas ii leat dáhttu iige máhttu vuhtii váldit sámi beroštumiid. Sámit geat guddet nođiid gádjun dihte iežaset kultuvrra, eai raža dušše iežaset dihte, muhto olles sámi servodaga dihte, dadjá sámediggepresideanta.
Sámediggi doaibmá oasehasveahkkin
Sámedikkis lei skábmamánu 12. beaivvi ohcanvuđot riektedoarjjaortnet áššiide mat ovddiduvvojit duopmostuolus. Árabut dán jagi čielggai ahte Sámediggi doaibmagoahtá oasehasveahkkin áššis mas lea sáhka almmolaš sektoriid ovddasvástádusas Divttasvuona veahkaváldináššis.
– Mii leimmet álggos jurddašan vuordit dainna áššiin dassážii go leimmet geahččaladdan oasehasveahkkerollas, muhto mii árvvoštallat riektedilálašvuođa nu kritihkalažžan ahte dievasčoahkkinášši ii sáhte vuordit. Leat leamaš earenoamáš ollu sámi áššit duopmostuolus ja leat eambbo jođus. Ollu áššiin leat leamaš negatiivvalaš bohtosat ja oallugiidda leat gártan stuora áššegolut, dadjá sámediggeráđđi Silje Karine Muotka (NSR).
Áššit mat leat leamaš áigeguovdilat duopmostuolus leat earret eará Nussir- ja Riehppovuotnaášši, Deanusoahpamuš, Langesund-ášši Romssas, bieggafápmoindustriija Øyfjellas ja Fosenis, rájáidrasttildeaddji boazodoallu earret eará Romssas, boazologuid unnideapmi, mearkariekti, mearraluossabivdu, lodden, riektekárten Finnmárkkus ja áššiid ođđasisrahpan boares Lulli-Sámi guovlluin.
– Leat ollu áššit ja leat stuora golut juohke áššis. Mii fertet dárkileappot geahččat movt Sámediggi sáhttá politihkalaš orgánan doarjut sámi vuoigatvuođaguddiid. Mii galgat earret eará árvvoštallat iežamet rolla, min gaskaomiid ja movt duopmostuolut gieđahallet sámi áššiid. Lea dehálaš ahte Sámedikki dievasčoahkkin beassá buktit oainnuid daidda gažaldagaide, loahpaha Silje Karine Muotka.
