Biebmobearráigeahču kártenbargu beanabuozalmasvuođa ektui čájeha ahte dán rádjai leat 173 beatnaga dieđihuvvon sisa, main lea luhčadávda. Maŋemus guovtti beaivvis lea okta beana Finnmárkkus buohccán luhčadávddain mas lea varra.
Eai leat gávdnan oktasašdovdomearkkaid buohcci beatnagiid gaskkas go geahčadit beatnaga agi, náli, biepmu, oktavuođa eará beatnagiiguin, guovllu ja eará beliid, earret go ahte ollu dáhpáhusat leat geavvan Østlánddas. Leat ain guorahallame mii sivvan sáhttá leat dan buozalmasvuhtii.
Viiddis kártenbargu
Biebmobearráigeahčču ja Veterinearainstituhtta leat dárkkistan ja lohkan ahte eai leat goit virusat, bakteriijat ja dávddat maid leat iskkan.
– Lea stuora bargu systematiseret dieđuid beatnagiid birra main leat dieđihuvvon dávdamearkkat ja gávdnat oktasašdovdomearkkaid dahje čanastagaid. Priváhtaveterinearat barget hirbmosit viežžat dieđuid beanaeaiggádiin gos dávddat leat dieđihuvvon. Mii joatkit kártemiin, seammás go čuohpadit jápmán beatnagiid ja oažžut iskosiid buohcci beatnagiin maid veterinearaklinihkat leat sádden, lohká Biebmobearráigeahču seniorráđđeaddi ja veterineara elliiddearvvašvuođa ossodagas Ole-Herman Tronerud.
Okta beana jámii dál
Biebmobearráigeahčču oažžu dađistaga dieđu go beatnagat dieđihuvvojit sisa. Guokte maŋemus beaivvi leat guhtta beatnaga dieđihuvvon buohccin, main leat dávdadovdomearkkat. Okta dain beatnagiin jámii. Dat beatnagat ledje Akershus, Finnmárkkus, Opplánddas ja Østfoldas.
Gažadanskovi bokte leat ožžon vuđolaš dieđuid dan 18 beatnaga birra mat dán rádjai leat jápmán.
Biebmobearráigeahčču rávve beanaeaiggádiid
– Mii bargat gávdnat siva manne beatnagat buhcet, muhto ii leat sihkar ahte sáhttit gávdnat mii dat juste lea. Ii leat álo sihkar ahte oažžu diehtit mas buozalmasvuohta vuolgá, go eat gávnna čanastagaid earret go dovdomearkkaid, lohká Tronerud.
Luhčadávda lea hui dábálaš dovdomearka beatnagiin, muhto de eai láve nu garrasit buohcat eai ge nu duođalaččat go olu dain dieđihuvvon dáhpáhusain. Ii dárbbaš leat njoammudávda ja dáhpáhusain ii leat álo seamma sivva. Buot dieđut mat bohtet beatnagiid birra mat luhčot vara, ii dárbbat gullat dan dávdii ovdal diehtá manne beana lea buohccán.
– Mii doalahit min rávvagiid beanaeaiggádiidda ahte unnidit oktavuođa beatnagiid gaskkas, ja muittuhit ahte lea dehálaš ahte beana beassá leat olgoáimmus ja lihkadit. Eat rávve ahte beatnagat eai sáhte leat seamma báikkis, nu guhká go beatnagat eai leat nuppi beatnaga lahka. Beatnagat mat álget buohcat, fertejit šibitdoaktára lusa jođánit, dadjá Tronerud.
Ávžžuhit leat várrogasat
Veterinearainstituhtta lea čuohpadan 15 beatnaga, main lei vardi čoallevuolši. Providencia alcalifaciens bakteriija lea das gávdnon 12 beatnagis. Maiddái ovtta njealját oasis dain buohcci beatnagiin mat leat dieđihuvvon, leat gávdnan dan bakteriija. Dearvvaš beatnagiin lea maid gávdnon bakteriija, muhto eai sáhte lohkát lea go juste dat sivvan dávdadovdomearkkaide.
Biebmobearráigeahčču dieđiha ahte dávda orro álgán mannat ruovttoluotta, muhto eai leat vuos áibbas sihkkarat, ja ávžžuhit ain beanaeaiggádiid leat várrogasat diktit iežaset beatnagiid ovttastallat eará beatnagiiguin.
Miehtá riikka dieđihuvvon:
Beanaeaiggádat main leat buohcci beatnagat leat šaddan skoviid deavdit, ja dás oainnát guđe báikkiin beatnagat leat dieđihuvvon dávddaiguin ja ožžon divššu.
Oslo: 56
Akershusa 27
Østfolda: 6
Hedemárku: 14
Opplánda: 2
Buskeruda 16
Vestfolda 3
Telemárku: 5
Rogalánda: 2
Vest-Agder 5
Aust-Agder 9
Hordalánda: 2
Møre ja Romsdala 6
Sogn ja Fjordane: 2
Trøndeláhka: 8
Nordlánda: 3
Romsa: 4
Finnmárku: 3
