-Almmuhus-
-Almmuhus-
-Almmuhus-
KULTUVRAOđđa girji Áillohačča eallinbarggus

Ođđa girji Áillohačča eallinbarggus

-

-

Lea vuosttaš geardde go dáidaga ja doaimmaid guorahallet ná máŋggabealagit, čállá Giellagas Instituhta dutkidoavttir preassadieđáhusas.  Doaimmaheaddjit Taarna Valtonen ja Leena Valkeapää, sávvaba, ahte ođđa girji rahpá geainnuid ja inspirere ođđa dutkamušaide.

Suoma sámi dehálamos kulturaktivistta, máŋggabealat dáiddára ja sámiid iežaset reaŋgga, Áillohačča (1943–2001), dihtet buohkat. Dattetge su eallinbarggu ja eallinhistorjjá birra leat dássážii čállán oalle unnán.

– Dakkár fuomášumis vulggii johtui ođđa girji, mas guorahallet vuosttas geardde Áillohačča dáidaga ja doaimmaid viidát: girječállin, musihkkárin, govvadáiddárin, teáhterdahkkin ja álgoálbmotaktivistan, čálliba doaimmaheaddjit preassadieđáhusas.

Doaimmaheaddjit sávvaba ođđa girjji rahpat geainnuid ja inspireret ođđa dutkamušaide.

 

Geahččanguovllut sámeservodaga siskkobealde ja olggobealde

«Mun čuojan. Čállosat Nils-Aslak Valkeapää eallinbarggus» (Minä soin – Kirjoituksia Nils-Aslak Valkeapään elämäntyöstä) lea dutkidoaktára Taarna Valtonena ja dáiddára Leena Valkeapää doaimmahan artihkalčoakkáldat.

Girji sisdoallá dieđalaš artihkkaliid, diehtoartihkkaliid, esseaid ja dokumentáralaš muittašemiid. Daid geahččanguovllut leat juo sámeservodaga siskkobealde ja olggobealde.

 

Mátki johttisámi ellimis modearna sápmelasvuođa ikonan

Viiddes láidehus kontekstualisere artihkkaliid ja addá duogášdieđuid Áillohačča dáidaga ja aktivismma buot surggiid birra.

– Láidehusas muitalit maiddái dehálamos dieđuid su eallinhistorjjálaš mátkkis mánnávuođa johttisámi eallimis modearna sápmelašvuođa ikonan, čálliba doaimmaheaddjit preassadieđáhusas.

Girji sisdoallá vel jápánalaš ráidodivtta, man čállimii Áillohaš oassálasttii. Dán divtta lohkan jagi 2001 skábmamánus lei su maŋimuš almmolaš loaiddasteapmi.

 

Dovdan Áillohačča persovnnalaččat

Girjjis leat 15 čálli, geat leat viđa riikkas eret. Dan dihtii oassi artihkkaliin lea eaŋgalsgillii, earát suomagillii.

Eanas čállit leat iešguđege surggiid dovddus dutkit, muhto fárus leat maid nuorra, ođđa dutkit. Oassi čálliin leat dovdan Áillohačča persovnnalaččat.

Girji lea oaivvilduvvon buohkaide, geain lea beroštupmi oahpásmuvvat Áillohačča dáidagii ja doaimmaide.

– Dat fállá miellagiddevaš dieđuid maiddái dakkár olbmuide, geat háliidit diehtit eanet davviguovlluid ja sápmelašvuođa birra. Girjái leat čohkken olu dieđuid ja gálduid, maid eará dutkitge sáhttet ávkkástallat, čálliba doaimmaheaddjit.

 

Ságastallan girjji birra

Helssega girjemeassuin doaimmaheaddjit ságastallaba girjji birra Tiedetori-ossodaga Takauma-lávddis golggotmánu 27. beaivvi diibmu 14:00–14:30.

Almmustahttindilálašvuohta lea Roavvenjárgga gávpotgirjerádjosa Lapponica-sáles skábmamánu 15. beaivvi diibmu 12:00–13:30.

-Almmuhus-