-Almmuhus-
OĐĐASATNuorttalaš kultuvrra seailluheaddjái bálkkašupmi

Nuorttalaš kultuvrra seailluheaddjái bálkkašupmi

-

-

Sámi Árvvut searvi geigii lávvordaga sámi árbevirolaš dieđu bálkkašumi Katri Jefremoffii, gii ieš eallá sámi kultuvrra ja iežas oahpahanárvvuid ja árbevieruid mielde.

Sámi Árvvut searvi jugii mannan lávvordaga bálkkašumi Katri Jefremoffii (i. G. Koputoff).

– Katri, háliideimmet Sámi Árvvut -searvvis bálkkašit DU, danin go don leat iežat mánnávuođa rájes guopman ja sirdán nuortalaš kultuvrra iežat bearrašis ja sámi servošis hui váttes diliin. Don leat riegádan soađi vuolde, don leat vásihan soađi eváhkkoáiggiid ja orruma máŋgga riikka viidodagain. Ráhkis mánnávuođa duovdagat Beahcáma guovllus báhce nuortaráji duohkái, dieđiha Sámi Árvvut searvi.

 

Ovdamearkan máŋgga sápmelažžii

– Don leat oahppan nuortalašgiela, kultuvrra ja dan árbevieruid hui áŋgiris eallindiliin juo mánnávuođas soahteáiggiid. Daid áiggiid sámi kultuvra lei vára vuolde jávkat ja juobe láhppot Suomas dego Ruoššas nai. Katri, dutnje nuortalašvuohta lea leamaš álohii riggodat ja čevllohallama fáddá. Sámi árvvut ja daid sirdin ovddos dáhpáhuvvet lunddolaččat dutnje, itge ovdanbuvtte iežat máhtuid rámohallamiin, muhto divttát iežat dieđuid, dáidduid, duoji, loaiddasteami ja leuddesteami hupmat iežat bealis. Eallinvuohkát ja árbbát leat ovdamearkan máŋgga sápmelažžii. Sámi árbevirolaš diehtu seailu dušše dan sirdimiin ja dađi lági mielde, ahte eallá kultuvrralaš árvvuid mielde, čállá Sámi Árvvut searvi preassadieđáhusas.

 

Eatnimielkkis ožžon árvvuid

Katri Jefremoff lea riegádan skábmamánu 24.beaivvi 1932 Puska siiddas, Beahcáma Sámis.

Nuortalaš sobbaris orrun ja bajásšaddan nuortalaš kulturbirrasis lea vuhtton ál´áigge su eallimis.

Su árvvut bohtet juo mánnávuođa áiggiid eatnimielkkis, muhto duot áigi vuhtto maid son geavaha eallimis. Katri diehtá čađat nuortalaš kulturduovdaga, giela ja árbevieruid, dego maid sámi historjjá ja dan áššiid.

Náitalettiin nuortalaš Mooses Jefremoffiin soai ásaiduvaiga Čarbmajávrái ja oaččuiga čieža máná. Soai hágaiga ođđa nuortalašdálu Njellima Luobbalis, gos Katri ain orru. Isida Moosesa áigi lea juo guođđán.

 

Nanu máhttu ja duodjemeašttir

Katri Jefremoff lea beakkán nuortalašgiela meašttir, čeahpes duojár ja leuddesteaddji.

Buot dáid máhtuid son lea oahppan iežas váhnemiin ja fulkkiin Puska ruovttustobus biise dola goardagasas. Son lea maid gazzan oahpu nuortalaš dujiide.

– Katri lea leamaš hui ábas oahpahit sámi duoji birra, son lea sirdán duodjemáhtu nuorat bulvii nuortalaččaid ássanguovllus, eará sajes Davvi-Suomas, Suomas ja juobe olgoriikkain – gitta Ruoŧa, Norgga, Ruošša ja Kanada rájes. Katri lea duodjemeašttir, gii máhttá earret eará nuortalašnissona eamitgahpira, šaamšika, duddjot. Son lea jeavddalaččat neaktán nuortalaš duodjeárbevieru Njellimis guossástalliide, muitala Sámi Árvvut ákkastallamis.

 

Giellaberoštupmi

Katri Jefremoffa eatnigiella lea nuortalašgiella ja dan Beahcáma suopman, muhto go son lea leamaš máŋggas mielde ja orron feara gos, de son lea maid oahppan ruošša-, suoma- ja ruoŧagiela.

Katris váibmu lea álohii leamaš njuoras giela oahppamii.

– Nuortalašgiela doalaheapmi lea leamaš su váimmoguovdoášši maiddái daid áiggiid, go nuortalašgiela geavaheapmi lei gildojuvvon. Son lea oahpahan nuortalašgiela Njellima juo heaittihuvvon skuvllas ja lea doaibman giellameašttirin ja lea leamaš árvvas sirdit ovddos iežas giellamáhtu nuortalašgiela oahpahalliide. Son lea juohkán dieđuidis ja máhtuidis maid gielladutkiide ja árbevierrodieđuid furkojeddjiide, dáinnalágiin iežas buohta sihkkarasttedettiin dan, ahte maid Beahcáma nuortalašgiella ja kultuvra seailu maŋisbohttiide. Katri Jefremoff lea dahkan mearkkašahtti barggu maid earret eará girkolaš deavsttaid ja lávlagiid jorgalanbargguid olis, muitala Sámi Árvvut searvi.

 

Leuddmeašttir

Katri lea čeahpes árbevierromusihka leuddmeašttir, son máhttá leuddestit earret eará iežas soga ja ruovttusiidda leuddiid. Daidda son eallása ja loaiddasta árbevieruid mielde.

Sus leat hui earenoamáš muitaleaddji attáldagat ja son máhttá ealli vuogi mielde máinnastit ja muitalit fearániid doložis Beahcámis go maid dáláš ássanguovllusnai.

Son dovdá viidát iežas soga historjjá ja daid muttuid. Katri loaiddasta dávjá jeavddalaččat leuddiid ja muitala nuortalaččaid árbevieruid birra ruovttugilistis mátkkálaččaide.

 

Gilván máhtu earáide

– Katri Jefremoff, don doalahat sámi árbevirolaš searvvošortnega. Du mánát ja áhkkubat leat dán árbevieru joatkit. Katri, du dihkkádan sámi árbevirolaš diehtu ja máhttu dihttojit du maŋisbohttiid ja nuorat buolvva bakte. Don leat sirdán sámi árbevirolaš dieđu diđolaččat ja čeavlájin nuortalašvuođas ja sámi árbevirolaš dieđu mielde, dieđiha searvi ja joatká:

– Gudnejahtton siidasobbara boarráseamos Katri Jefremoff, don deavddát sámi árbevirolaš dieđu bálkkašumi vuođuštusaid earenoamáš bures. Sámi Árvvut searvi lea hui ilus, go dat beassá luobahit sámi árbevirolaš dieđu bálkkašumis ná ánssolaš sámi árbevirolaš dieđu hálddašeaddjái ja sirdái, loahpaha Sámi Árvvut searvi.

-Almmuhus-