Mannan geasi luossabivdu leamaš jáhkkimis buot heajumus ođđasat áiggis. Dan čájehit Norske Lakseelver organisašuvnna logut.
Lea vuosttaš geardde go bivdoáigodagas lea goddon eambbo ruoššaluossa go Atlántta luossa Norgga luossajogain. Norske Lakseelver organisašuvnnas árvvoštallet lustabivdiid dieđihuvvon sálašloguid vuođul, ahte luossaáigodaga 2021:s válde lustabivdit 85900 luosa. Dál lea lohku vuollelis go maid muhtun jagiid dás ovdalis, lei sálašlohku 133 000, čállá Norske Lakseelver preassadieđáhusas.
Norske Lakseelver organisašuvdna organisere 108 luossajoga ja sii vuorjašuvvet luossajogaid hedjoneami dihtii. Sii oaivvildit ahte berrešii bidjat johtui doaimmaid mat duođaid seailluhit Atlántta luosa.
– Dilli lea hedjoneamen ja dat čájeha mii fertet geavahit buoret reaidduid gáhttet Atlántta luosa, lohká Norske Lakseelver váldočálli Torfinn Evensen.
Rápmi báikkálaš hálddašeaddjiide
Muhtin osiin Norggas, erenoamážit Vest- ja Sørlandet (oarje- ja mátta osiin Norggas) goike jogat go nu uhcán arvvi geasset.
Evensen muitala ahte maŋŋá go arvigođii, de lihkus gorgŋejedje olu luosat jogaide ja jáhkkimis leat doarvái gođđoguolit. Son rámida báikkálaš hálddašeaddjiid go nu bures leat bargan.
– Ii leat várra nu somá gáržžidit luossaeriid ja ráddjet luossabivddu jogain mat leat juo garrasit regulerejuvvon, muhto biologiija ferte mannat ovdalii bivddu ja ealáhusa. Dat áigi go sáhtii bivdit jurddaškeahttá boahtte áiggi birra, lea áigá juo nohkan, deattuha Evensen.
Luossabivdu jogain vuovdá birrasii 1,3 ja 1,5 miljárdda kruvnna ovddas golmma geassemánus.
Ferte nannet doaibmaplána
Norggas lea sullii okta goalmmátoassi Atlántta luossanális velá ja danin lea erenoamáš geatnegasvuohta áimmahuššat dán guollešlája. Solberg ráđđehus almmuhii dán čavčča doaibmaplána Atlántta lussii, maid ođđa Stuorradiggi ja Støre ráđđehus dál galgá čuovvolit, čállá Norske Lakseelver.
– Lea olu mii lea buorre doaibmaplánas, muhto de gáibiduvvo ahte juolludeamit lasihuvvojit, earret eará ruoššaluosa eastadit ja dasa lassin jávkadit luossaparasihta Gyrodactylus salaris Driva jogas. Dárbbašuvvo maid eanet ruhta ovdánahttit kálkenprošeavtta Sørlánddas. Váldováttisvuohta lea dattege ahte plánas váilu čielga jurdda mo bissehit luossabiebmanrusttegiid heajos váikkuheami, čilge Evensen.
Luossabiebman lea buot vearrámus
Dutkit leat čilgen ahte biebmoluosaid luossadihkit váikkuhit ja áitet Atlántta luosa ceavzima. Go biebmoluosaid genat besset gárggiidit de dat maid čuohcá Atlántta luosa ovdáneapmái.
– Luossadihkkedeaddu lea muhtin báikkiin nu allat ahte badjel 50 proseantta luossaveajehiin jápmet vuonaide go luitet merrii. Go velá lasihat dálkkádatrievdamiid ja sávakeahtes ruoššaluosa leavvama, de šaddá dat menddo olu Atlántta lussii, deattuha Evensen.
Ovttasráđiid Norges Jeger- og Fiskerforbund (Norgga bivdo- ja guolástanlihtuin), Naturvernforbundet (Luonddusuodjalanlihtuin) ja eará organisašuvnnaiguin, lea Norske Lakseelver sádden čielga gáibádusaid ráđđehussii ja Stuorradiggái go meannudit Atlántta luosa doaibmaplána.
Gáibidit geahpedit luossabiebmarusttegiid
– Jus mii oppanassiige boahtte áiggis galgat beassat bivdit Atlántta luosa Norggas, de lea bággu mis geahpedit luossabiebmanrusttegiid mearas. Sáhttá olu váikkuhit jus rievdada luossabiebmanbuvttadeami dakkár vugiide mat hehttejit luossadihkiid beassamis merrii ja mat hehttejit gárggiidemiid, loahpaha Evensen.
Logi buoremus luossajoga 2021:s (luossa lohku)
Orkla jogas oktiibuot 4864, Gaula jogas oktiibuot 4509, Namsen / Nååmesje čázádagas oktiibuot 4333, Numedalslågen eanus oktiibuot 3452 , Álttájogas oktiibut 3113, Riehpovuonjogas oktiibut 2951, Mandalselva oktiibuot 2615, Bjerkreimselva oktiibuot 2412, Stjørdalselva oktiibut 2185, Máláteatnu oktiibut 2043 .
Dáppe godde stuorámus luosaid
Gaula jogas goddán 451 luosa, luiton 637 luosa ja sálaš oktiibuot 1088 luosa. Orkla jogas goddán 310 luosa, luiton 645 luosa ja sálaš oktiibuot 955 luosa. Nååmesje čázádagas goddán 648 luosa, luiton 92 luosa ja sálaš oktiibuot 740 luosa. Álttájogas goddán 324 luosa, luiton 256 luosa ja sálaš oktiibuot 580 luosa. Máláteanus goddán 402 luosa, luiton 41 luosa ja sálaš oktiibuot 443 luosa. Numedalslågen eanus goddán 435 luosa, luiton 7 luosa ja sálaš oktiibuot 442 luosa, Suldalslågen jogas goddán 295 luosa, luiton 133 luosa ja sálaš oktiibuot 428 luosa. Vefsna jogas goddán 264 luosa , luiton 152 luosa ja sálaš oktiibuot 416 luosa, Stjørdalselva goddán 198 luosa, luiton 169 luosa ja sálaš oktiibuot 367 luosa. Leavnnjajogas goddán 117 luosa, luiton 191 luosa ja sálaš oktiibuot 308 luosa.
