Norgalaččat borret eambbo bierggu, ja unnit sohkkara

Norgalaččat borret eambbo bierggu, ja seammás unnu sohkarborran. Dan čájeha Dearvvašvuođadirektoráhta raporta norgalaččaid borrandábiid birra. Dat lea raporta mii almmuhuvvo jahkásaččat.

– Norgalaččain leat oalle buorit borrandábit, lohká Dearvvašvuođadirektoráhta divišuvdnadirektevra Linda Granlund.

Borrandábit ja borgguheapmi leat dat guokte stuorimus risikofaktora nu gohčoduvvon NCD-dávddaide.

NCD-dávddat leat dakkár dávddat mat eai njoamo, nu go váibmo- ja varrasuotnavihki, sohkardávda, borasdávda, ja geahpesdávda.

Badjel 80 proseantta olbmuin, mat jápmet Norggas, jápmet NCD-dávddaid geažil.

Unnit guolli

Go buohtastahttá ovddit jagiin, de borre norgalaččat diibmá eambbo vuosttá, bierggu, gortniid, ruotnasiid, šukkulade, ja njálgáid. Seammás borre unnit guoli, margariinna, šattuid, murjjiid, mielkki, sohkkara ja bruvssa mas lea sohkar.

– Lea hui dehálaš borrat eambbo guoli go bierggu. Guolis leat beali buoret váikkuhusat, ja go biergoborran dagaha stuorát vára oažžut NCD-dávddaid, de várjala guolli NCD-dávddaid vuostá, lohká Granlund.

Bures duođaštuvvon

Biebmodábiid sisdoallu lea 14 energiijaproseantta, mii lea olu badjelis go ávžžuhit, 10 energiijaproseantta.

– Lea bures duođaštuvvon ahte sáhttá unnidit váibmosiva várra jus hilgu gallehuvvon buoidi, ja baicca geavaha máŋgiigallekeahtes buoiddi.

Son čilge ahte sáhttá válljet dakkár meieriijabuktagiid ja bierggu main lea unnán buoidi. Sáhttá maid geavahit margariinna vuoja sadjái.

– Sáhttá maid šaddooljjuid geavahit, nu go oliiva-, rápsa- ja beaivvášlieđđeoljju, lohká Granlund.

Sohkar

Raporta čájeha ahte olbmot borret unnit sohkkara. Bruvsajuhkan lea maid unnon. 2010:s jugai juohke norgalaš gaskamearálaččat 63 lihttara bruvssa. Vihtta jagi maŋŋil lei dat lohku 55 lihttara.

– Sohkkaris, bruvssas ja herskkuin lea hui olu sohkar. Jus daid nagoda unnidit, de lea hui buorre. ©NTB