Našunálamusea lea háhkame sámi dáidagiid dassážii go ođđa musea rahpasa. Ođđaseamos dávvir man leat oastán lea Máret Ánne Sara politihkalaš dáidda «Pile o´ Sápmi Supreme» (2017).
Máret Ánne Sara bohccooaiveskálžžut, main leat luođđaráiggit gállus, leat almmolašvuođas leamaš oidnosis 2016 rájes. Dalle lei su unnavieljaš, Jovsset Ánte Sara, dikkis Norgga stáda ja su ealu bággonjuovvama vuostá go gáibidit ahte son galgá unnidit ealus 75 heggii.
Sara oaivvilda ahte son bággehallá eret iežas árbevirolaš eallinvuogis, iežas kultuvrras ja bearraša árbejuvvon rievttis, čállá Našunálamusea preassadieđáhusas.
Dáiddariggi čuovui dikkiid
Máret Ánne Sara lea ovdal juohke dikki bidjan bohccooaiveskálžžuid oidnosii. 2017:s lei ášši joavdan Alimusriektái juovlamánus. Go ášši lei jođus, de lei Sara dáidda Stuoradikki olggobealde oassin miellačájáhusas.
Dáidda bovttii stuora beroštumi olgoriikka medias ovdal go Alimusriekti celkkii duomu mii doarjjui stáda čuoččuhusa.
– Mun ráhkadan dáidaga mii boktá digaštallama dan garra vealaheami birra min eallimis, ja dan ráiskolaš koloniserema mii lea lágaid, politihka ja hálddašeami bokte oarjemáilmmi demokratiija fápmu ja eiseváldi. Dáidda, mii lea nu go dál lea, galgá duođaštit našunála kapihttala dán áššis ja min áiggis. Lea riekta ja dehálaš ahte báhcá oidnosii našunála dássái, lohká dáiddár Máret Ánne Sara preassadieđáhusas.
Rápmásat go ožžot rikki sin háldui
Dáidda lea Sara oasi birra cealkámuš dan ságastallamis ja rahčamušas sámi rivttiid ja sámi servvodaga ja boazosámiid iešmearrideami ovddas. Su dáidda ovddida dálá vuosttaldemiid go speadjalastá ja viiddida historjjálaš koloniála doahpaga «Pile o’ Bones».
Dáidagis, man našunálamusea dál oastá, leat 400 bohccooaiveskálžžu mat leat čadnon ja heŋgejuvvon dego seaidnin, mat čujuhit dan guovtti sámi levgii. Eahpealmmolaš leavga mii lei sámiid rivttiid doarrumušas 70-logu loahpas, ja dálá almmolaš sámi leavga.
– Mii leat rápmásat go Máret Ánne Sara dáidda «Pile o´ Sápmi» šaddá Našunálamusea vuorkán. Dáidda lea čáppat, garas ja fámolaš – ja máŋga beali máilmmihistorjá, symbolihkka ja dulkon. Massen measta vuoiŋŋahaga go oidnen dan Documentas diibmá. Áigeguovdilis bahkka ášši, mii seammás muitala sámiid historjjálaš rahčamuša birra. Illudan go mii beassat čájehit installašuvnna dan ođđa museas, lohká Našunálamusea direktevra Karin Hindsbo preassadieđáhusas.
Eambbo sámi čiŋát ja dáidagat
Našunálamusea čállá maid ahte sii leat maid oastán čuovvovaš sámi buktagiid:
Synnøve Persen, sámi leavgga árvalus, 1979. (Leavga).
Hans Ragnar Mathisen, Sámi kárta ja Sámi namat Tråm’sa guovllos, 1974. (Kárta).
Inger Blix Kvammen, Far II, 2015. (Čeabetčikŋá).
Aslaug Magdalena Juliussen, Multiple Stiches- Sight in Absence, 2016. (Tekstiila buvtta).
