Nagodii maŋidit Finnmárkkulága gulaskuddama

– Das han leat evttohuvvon Finnmárkkulága rievdadit dainna lágiin, ahte sii geat ovddidit áššiid Finnmárkku meahcceduopmostullui sáhttet ieža šaddat máksit áššegoluid jus vuoittáhallet doppe iežaset gáibádusain. Liikká eai leat ásahusat mat barget ollu sámi áššiiguin cealkán maide láhkaevttohussii, dadjá Henriksen.

Justiisa- ja gearggusvuođadepartemeanta lea ge sádden gulaskuddanreivviid earret eará Sámediggái, Finnmárkkuopmodahkii (FeFo), Finnmárkku fylkagildii, Finnmárkku Fylkkamánnii, Finnmárkkikommišuvdnii, mat leat ásahusat main lea lagas oktavuohta bargat sámi guoski áššiiguin. Gulaskuddanlisttus sáhttá oaidnit, ahte áigemeari rádjái eai lean registrerejuvvon okta ge dáin ásahusain gulaskuddancealkámuš departementii.

Guhkidan áigemeari

Justiisa- ja gearggusvuođadepartemeanta ossodatjođiheaddji Knut Helge Reinskou duođašta Ávvirii ahte gulaskuddanáigái eai lean boahtán daid namuhuvvon ásahusain gulaskuddancealkámušat láhkarievdadan evttohussii.

– Muhto álot lea dainna lágiin, ahte maŋemus beivviid šávihit cealkámušat. Sáhttet ge sáddejuvvon maŋemus beaivvi ja eai leat vel joavdan min rádjái, dadjá son. Reinskou liikká lohká iežaset mearridan maŋidit gulaskuddanáigemeari dán mánu 9. beaivvi rádjái.

– Dan dagaimet earret eará go Finnmárkku fylkkagielda ii sáhttán sádden áigemearrái gulaskuddama dehálaš čoahkkima dihte. Dasa lassin válddii Sámi meahcceresurssa searvvi Thoralf Henriksen minguin oktavuođa ášši birra, ja oktii buot dat dagai ahte mearrideimmet veahá guhkidit áigemeari, dadjá Reinskou.

Okta vejolašvuohta vel

Justiisa- ja gearggusvuođadepartemeanta ossodatjođiheaddji Knut Helge Reinskou deattuha ahte dál leat addán vel ovtta vejolašvuođa ovddidit cealkámuša láhkarievdadeapmái.

– Muhto de gal lea dainna lágiin ahte 9. beaivvi galget min beavddis buot cealkámušat, dadjá son. Reinskou lohká dehálažžan ahte gulaskuddanbealit geavahit vejolašvuođa iežaset oainnuid ovddidit go lea sáhka rievdadit juoidá.

– Mii han háliidat diehtit máid olbmot oaivvildit dasa maid evttohat. Danne leat sádden gulaskuddanreivviide daidda geain jáhkkit beroštumi áššái, muhto dat ii mearkkaš ahte earát maid eai oaččo ovddidit oainnuideaset, vaikke eai leat gulaskuddan listtus, dadjá Reinskou. 

Guovtti sámi servviide lea maid sáddejuvvon gulaskuddanreive, namalassii Norgga Sámiid Riikasearvái ja Norgga Boazosápmelaččaid Riikasearvái (NBR), muhto departemeanta dieđuid mielde eai leat dat guokte riikaviidosaš sámi searvvit sádden gulaskuddan cealkagiid. 

Fuobmái

Kárášjot`Lista Thoralf Henriksen fuobmái mannan vahkkus, ahte ásahusat mat barget ollu sámi áššiiguin ja dat guokte stuorra sámi searvvi eai leat cealkán maide láhkaevttohussii. Dat lea healkkehahtten sámi vuoigatvuođaid berošteaddji garrasit.

– Mannen departemeanta neahttasiidui geahččat máid leat iešguđet gulaskuddanbealit cealkán láhkaevttohussii, muhto fuobmájin jođánit ásahusat ja searvvit main leat erenoamáš ovddasvástádusat sámi áššiide, eai leat cealkán maide. Bearjadaga válden oktavuođa departemeanttain gos ožžon duođaštuvvot, ahte sin duohkái eai leat boahtán eambbo gulaskuddancealkámušat mat leat neahtas registrerejuvvon, dadjá Henriksen.

– Dehálaš ášši

Iežas lohká dasto čállán departementii e- poastta mas bivddii maŋidit gulaskuddanáiggi vai sámi berošteaddjit ožžot vel ovtta vejolašvuođa cealkit iežaset oainnuid láhkaevttohussii. Iežas lohká maid dál čállime olles leahtuin gulaskuddancealkámuša, ja ávžžuha eará sámi áššiid berošteddjiid dan dahkat. Iežas lohká maid sáhttit veahkehit čállit gulaskuddama jus okta ge dáhttu veahki.

– Dat han lea hirbmat dehálaš ášši, go das evttoha departemeanta Finnmárkkulága rievdit dainna lágiin, ahte Finnmárkku duopmostuollu ii leat šat nuvttá sidjiide geat ovddidit vuoigatvuođaáššiid dohko. Dat han lea stuorra áitá sámi báikegotti olbmuid vuoigatvuođaid, go ii leat duosttaš vuolggahit Finnmárkku duopmostuolus áššiid go sáhttá gártat stuorra áššegoluid vuollái. Mu mielas lea láhkaevttohus njuolgut áitán sámi vuoigatvuođaide. Liikká eai leat ásahusat mat ovddastit sámi beroštumiid maide cealkán láhkaevttohussii. Dat lea veahá balddihahtii, dadjá Henriksen.

Áitán

Thoralf Henriksen vároha ahte jus Finnmárkkulága paragráfa 43 rievdaduvvo nu go lea evttohuvvon, de sámit eai dáidde duostat mannát iežaset gáibádusaiguin dobbelii go Finnmárkkokommišuvdnii.

– Ii ge dat lea imaš, jus láhka šaddá dainna lágiin, ahte son gii ii leat ovttaoaivilis Finnmárkkukommišuvnna konklušuvnnain, sáhttá šaddat ieš máksit áššegoluid jus meahcceduopmostullui lokte ášši ja doppe maid vuoittahallá, dadjá Henriksen. Son ii oainne ge dárbbu rievdadit lága mot ge.

– Dálá lágas sáhttá juo Finnmárkku meahcceduopmostuollu hilgut «tullja ja dušši» áššiid, dadjá Henriksen.  

NSR lea sádden

Sámediggi lea ge hálddahusdásis ráđđádallan dán ášši departemeanttain, muhto boahtá ovdan ahte Sámedikki bealis eai leat garra vuostehágut rievdadit lága nu go lea evttohuvvon. NSR jođiheaddji Beaska Niillas duođašta Ávvirii ahte sin bealis sáddejedje gulaskuddanreivve vuosttaš beaivvi dán mánus, mii lei álgovuorus gulaskuddanáigemearri.

– Dađi bahábut buozalmasvuođa geažil eat ollen ovdal sáddet, muhto mii leat sádden dál gulaskuddama. Eat ge doarjjo láhkaevttohusa. Min mielas orro dáinna lágain šaddame kommišuvdna dakkár ovdagoddin meahcceduopmostullui. Dan oaidnit heittohin riektesihkkarvuhtii Finnmárkku álbmogii ja sámiide, go orrot áigume baldit dainna lágain jávohisvuhtii, dadjá Beaska Niillas.

NBR eat leat ožžon ságaide kommenteret ášši.