-Almmuhus-
OĐĐASAT– Mii eat galgga goassege vajáldahttit dán ilgadis  dáhpáhusa

– Mii eat galgga goassege vajáldahttit dán ilgadis  dáhpáhusa

-

-

Kárášjoga sátnejođiheaddji lágidii muitočalmmustahttima Kárášjoga boares kirkus. Lei allaáiggálaš muitobottu lágideapmi.

Kárášjoga gielda čalmmustahttá surgadis terrora dáhpáhusa mii geavai logi jagi áiggi dás ovdalis,  Utøya sullos ja Oslos. Čalmmustahttin lei Kárášjoga boares kirku šiljus beal guovtti áiggi. Kárášjoga sátnejođiheaddji Svein Atle Somby álggaha čalmmustahttima sártniin. Dasto lea minuhta jaskesvuohta. Skádjil koara lávlu «Divtte geainnu boahtit ovddal» ovdal go ruvssuid bidjet. Koara joatkái «Til ungdommen» lávlagiin ovdalgo Inga Ravna Eira lohká divtta. Dii 14.15 loahpahuvvo koarra čalmmustahttima tiibmu lávlagiin «Eahketroađđi». Čalmmustahttindoalut jotke Kárášjoga kirkus tiibmu 19.00-20.00, gos lei rabas uksa. 

Birrasii 50 olbmo leat čoahkkanan muitoboddui, eanaš Utøya -sullo nuorat ja sin olbmot. Čalmmustahttin lei kirkus go arvvii nu sakka. Loahpas kirkoverdde čuojahii 77 geardde muitun sidjiide geat gottáhalle  terrordaguid dihtii. 

BEAIVVI SÁRDNI: Kárášjoga sátnejođiheaddji, Svein Atle Somby, doalai sártni. Gurot bealde Halvdan Nedrejord gii čuojahii muitoboddui heivvolaš musihka. Govva: Astrid Helander
BEAIVVI SÁRDNI: Kárášjoga sátnejođiheaddji, Svein Atle Somby, doalai sártni. Gurot bealde Halvdan Nedrejord gii čuojahii muitoboddui heivvolaš musihka. Govva: Astrid Helander

Áittii demokratiija

Kárášjoga sátnejođiheaddji Svein Atle Somby muittuhii buohkaid mii dáhpáhuvai go 22.07.2011:s, dan ilgadis terrordáhpáhusas gos 77 olbmo masse heakka, 69 nuora Utøya sullos ja 8 byrokráhta ja bálvalusolbmo ovddasvásttolaš bargguin demokratiija ovddas.

– Vearredahkki lei muhtin min gaskkas. Dat lei jáhkkemeahttun ja áddemeahttun, lohká Somby.

Sátnejođiheaddji jearrá sártnis mo lei vejolaš ja mii šaddadii olbmo mii geavahii dákkáraš gaskaomiid ovddidit oainnustis?

– Min iežamet báikegoddi, min iežamet nuorat ledje sin gaskkas geaidda terror čuozahuvvui. Mii leimmet lihkkoš go buot min 12 nuora máhcce ruoktot, muhto mii buohkat dovdat muhtima geat báhce botnihis morrašii mánáidis badjel geat goddojedje. Min iežamet nuorat dárbbašedje min earáid Kárášjogas, sihke olmmošlaččat ja servodatlaččat. Duođalašvuohta ja eartnjehasvuohta lahkonii min, jotkkii Somby ja deattuhii demokratiija áitojuvvui.

Eastadit rasisma ja balu

Sátnejođiheaddji Somby lohká mii 10 jagis leat oahppan juoidá, nu go ahte dákkáraš dáhpáhusat báidnet ovttaskas olbmuid.  

– Jearaldat lea, duosttaimet go digaštallat guottuid ja ideologiija mii lei terrora duogáš? Mun jáhkán mii fertet duostat jearrat alccemet vuos. Mo váikkuhivččen mun ahte servodat ii goassege vásihivčče fas dan? Mii diehtit ahte olggušteapmi sáhttá ovddidit demokratiija vuosttildeaddji guottuid, lohká Somby.

Son jearrá alddis váikkuha go son sátnejođiheaddjin ja olmmožin maŋge láhkai dasa ahte rasisma ja ballu amasolbmuide ii leava ja duostá go son vuosttildit dan. 

– Dan fertet mii buohkat dahkat, alccemet ja go servvoštallat nuppiiguin. Mun jáhkán ahte gierdevašvuođa čájehemiin iešguđetláganvuhtii ja máŋggaláganvuhtii livčče leamaš oassin hehttet ođđa suoidnemánu 22. beaivvi. Dorvoeiseválddit ja Ráđđehus fertejit dahkat bajit árvvoštallamiid, muhto duohta terrorhehttejumi mii dahkat báikkálaš servodagain, lohká Somby.

Son lohka loahpas son jáhkká Kárášjogas lea buorit eavttut dan dahkat.

– Mis leat irradeaktilis vásáhusat 2. máilmmisoađis.  Fáŋgaleairrat, gos olbmot goddojuvvo etnalašvuođaset dihtii, lea min oktasaš historjá. Sápmelažžan mii leat máŋgasat dovdan vaši ja rasismma,. Geavahehkoset mii dáid vásáhusaid duddjot servodaga, gos fátmmasteapmi ja ovttaárvosašvuohta leat vuođđoelemeantan. Gudnejahttot mii dalle sin geat masse heakkaideaset suoidnemánu  22. beaivvi, loahpahii Kárášjoga sátnejođiheaddji Svein Atle Somby sártnistis.

LÁVLAGAT MUITUN; Skádjil koara lávllui golbma lávlaga. Govva: Astrid Helander
LÁVLAGAT MUITUN; Skádjil koara lávllui golbma lávlaga. Govva: Astrid Helander
DIVTTA LOGAI: Girječálli  Inga Ravna Eira bijai  ruvssu bácci juolgái: Govva: Astrid Helander
DIVTTA LOGAI: Girječálli  Inga Ravna Eira bijai  ruvssu bácci juolgái: Govva: Astrid Helander

Eat mii galgga goassege vajálduhttit. 

Girječálli Inga Ravna Eira logai divtta mii leamaš dán logi jagi muittašeapmái. 

– Mun lean luoikkahan daid sániid go dat heivejedje hui bures go galggat muittašit. Mun njuorrasin logadettiin go jurddašin ahte gieldda nuorat leat vásihan dákkár issoras vásáhusaid. Ii leat nu álki čállit, mun nagodin ainge čállit dan. Lea losses jurdagat ja ii leat nu álki govahaddat daid. Nu mo mun lohken: mii eat oba  nagot ge áddet maid sii leat vásihan, maid leat oaidnán ja maid dat leat gullan ja mo dat lei leat nie láhka leat dan olmmošgoddi. Mun jurddašan dál daid nuoraid birra,  lohká Ingá Ravna Eira gii lei oahpaheaddji dalle logi jagi dás ovdal ja son dovddai dáid nuoraid.

-Almmuhus-