Lávvordaga almmuhuvvo nubbi ráidu Ávvira podcastas, «Ipmašat».
Cuoŋománus almmuhuvvui Ávvira vuosttaš oassi «Mu eallin» podcast-ráiddus. Dál lávvordaga, juovlamánu 12. beaivvi, almmuhuvvo ođđa podcasta.
«Ipmašat» lea nubbi ráidu Ávvira podcastas. Dat lea guoimmuhanráidu, muhto seammás maid vuohki mo čohkket báikkálaš muitalusaid ja seailluhit sámi muitalanárbevieru.
Iselin Skum doaimmaha dán podcast-ráiddu.
– Vuolggasadji dahje álgojurdda vulggii das go ieš liikon gullat fearániid, sihke dál ja dalle mánnán, ja go lean mánnán gullan nu olu fearániid. Lea álo leamaš jearaldat leat go duohta dáhpáhusat vai leat go dušše muitalusat. Dieinna riegádii dát podda, dahje dat fáddá dan poddii.
Olbmuid iežaset vásáhusat dahje fearánat
Poddas muitalit olbmot sihke iežaset vásáhusaid, muhto maiddái fearániid maid leat gullan dahje mat gullet bearrašii.
– Leat čilgemeahttumis fearánat, go leat juo go gullan jienaid dahje oaidnán oainnáhusaid maidda eai leat álo gávdnan čilgehusaid, čilge Skum.
Iselin Skum lea čakčabotta bargan dainna, golggotmánu rájes.
– Koronaáigi lea dagahan ahte ii leat leamaš nu álki jearahallat olbmuid dasa miehtá Sámi, nu ahte lea ráddjejuvvon Guovdageidnui, Mázii, Kárášjohkii ja Áltái, dadjá son.
Balddihahtti fearánat
Vuosttaš oasis beassat gullat fearána mii lea dáhpáhuvvan Ássebávttis, Kárášjogas, 1952:s. Niillas Ánde Eira muitala fearána mii dáhpáhuvai go son lei unni ja mii lea čuvvon su bearraša ja leamaš erenoamáš fearán.
– Lea hui somá leamaš guldalit daid fearániid, ja leat mielde. Muhtun fearán lea eambbo balddihahtti go earát, ja bidjá olbmo jurddašit lea go eatnama ja almmi gaskkas eambbo go maid čalbmi oaidná.
Leat sihke oanehis ja guhkebuš oasit dán podcastas. Muhtun fearán bistá hui guhká, das leat olu detáljat, ja earát leat fas eambbo konkrehtat eai ge nu guhkit, nu ahte dat váikkuha podda guhkkodaga. Buot oasit bistet gaskal 10 ja 25 minuhtta.
Hástalus podda ráhkadettiin
Álgojurdda lei báddet doppe gos fearánat leat dáhpáhuvvan. Dainna ii lihkostuvvan.
– Jurdda lei báddet doppe gos dat lea dáhpáhuvvan, muhto dat ii lean dán vuoru vejolaš buot háviid, go fearánat leat dáhpáhuvvan guhkkin meahcis ja muhtun fearánat fas mearragáttis. Sihke korona ja ahte leat dáhpáhuvvan nu guhkkin eret das gos dat olbmot dál orrot, dagahii hástaleaddjin.
Skum lea humadan olbmuiguin, muhto mieđiha ahte okta hástalusain bargat poddain lei oažžut olbmuid rahpasit ja muitalit.
– Stuorámus hástalus lei oažžut olbmuid rahpasit ja duostat almmolaččat muitalit dakkár fearániid birra. Muhto dattetge gárttai ráidun ja lea ain vejolaš searvat jus dovddat ahte dus lea vásáhus dahje fearán man háliidat juogadit.
Máinnasbálgá mielde vánddardit
Ávvira váldodoaimmaheaddji, Kari Lisbeth Hermansen, lohká iežaset dáinna ráidduin áigut čalmmustahttit ahte vánddardit Sámi guovlluin lea dego máinnasbálgá mielde vánddardit.
– Mii leat ohcan fearániid mat leat dáhpáhuvvan dihto báikkiin iežamet lohkkiid lagasguovlluin. Dat muitalusat leat dábálaččat seilon buolvvas bulvii njálmmálaš máinnasteami bokte. Mis lea hállu dáinna ráidduin veaháš čalmmustahttit ahte vánddardit Sámi guovlluin lea dego máinnasbálgá mielde vánddardit, dadjá Hermansen.
Olu báikkiide, váriide ja visttiide leat čadnon muitalusat mat soitet oahppásat báikkiolbmuide.
– Dávjá dakkár muitalusat eai leat dušše guoimmuheami dihte muitaluvvon, dain sáhttá maid juogalágán lassi diehtu dahje váruhus olbmuide geat dain guovlluin vánddardit. Dáinna poddain leahkastit veaháš uvssa dan máilbmái ja sávvat ahte min lohkkit liikojit skábmaeahkediid gullat ipmašiid mat leat čadnon min guovlluide.
