– Mii háliidit ahte nuorat geat leat ásaiduvvamin galget beassat ássat gilážiin sihke rittuin ja siseatnamiin. Muhto dalle ferte vejolašvuohta hukset buriid viesuid main asset, seammás go eai galgga dainna deddot velggiid vuollái boahtteáiggis. Danne evttoha Norgga Sámiid Riikkasearvi (NSR) iežamet sámi sirddolašvuođaplána vuođul buoret viessobáŋkoloanaid boaittobealguovlluide.
Ealli sámi gilit soitet leat deháleamos vuođđu sámi gielaide ja kultuvrii. Danne NSR čujuha doaibmabijuide mat sáhttet váikkuhit ahte eambbosat fárrejit giliide, leš dal sáhka nuorain geat fárrejit ruoktot fas dahje ođđa olbmot geat ásaiduvvet. Guovddážis dán plánas lea ođđa ja aktiivvalaš viessopolitihkka.
Dál, go hukse boaittobealguovlluide, de lea várra ahte massá olu ruđa jus de maŋŋel háliida vuovdit viesu. Viessohuksenhaddi lea seamma stuoris gávpogiin go giliin, muhto gávpogiin sáhttá vuordit dietnasa jus oktii dáhttu vuovdit viesu. Boaittobealguovlluin ferte ges ráhkkanit massit ruđa, go huksenhaddi lea dávjá stuorit go viessoárvu.
Boaittobealguovlluin ferte ges ráhkkanit massit ruđa, go huksenhaddi lea dávjá stuorit go viessoárvu.
Lea várra gártat stuorra velggiid vuollái ja dat dagaha ahte lea stuorát lávki hukset viesu boaittobealguovlluide. Sámi gilit sáhttet massit vejolaš ássiid ja daid bokte dárbbašlaš gelbbolašvuođa ja bargonávccaid. Danne livččii buorre sámi boaittobealpolitihkka aktiivvalaččat bargat dan nammii ahte sihkkarasttášii buoret loatnaeavttuid dain guovlluin. Ovdamearkka dihtii viessobáŋkoprográmmain mii lea heivehuvvon sámi guovlluide.
Olu viesut sámi giliin leat sihke boarrásat, galbmasat ja eahpegeavatlaččat. Earenoamážit leat olu vuorrasut sámit geat ásset dološmállet viesuin. Sis -Finnmárkku gilážiin leat olu ovdamearkkat boares viesuin mat ceggejuvvojedje viessohuksendoaibmabijuid bokte 60- ja 70-logus.
Sámi viessobáŋkoprográmma bokte livččii vejolaš láhčit dili ođastit ja heivehit viesuid buoret čovdosiiguin ja sámi dárbbuide daidda geat dan dáhttot.
Jurddaš mat makkár vejolašvuođat gávdnojit. Soitet bearrašat mat dan dáhttot beassat hukset alcceseaset buolvvaidásodaga mii lea heivehuvvon stuorra sámi bearraša dárbbuide. Galmmihanlatnja, roavvagievkkan ja duodjelatnja vel? Juohke bearrašis lea iežas dárbu eaige dáidde buohkat dáhttut ássat buolvvaidásodagas. Muhto lean oalle sihkar ahte eanebuš olbmot dan háliidit, go beare láhččojuvvo dasa vejolašvuohta. Fuolkevuođas ja bearrašis lea dehálaš sajádat sámi kultuvrras.
Ráđđehusnammaduvvon demografiijalávdegoddi, man Victor Norman jođihii, ovdanbuvttii juovlamánus 2020 raportta mas čielgasit ávžžuhedje aktiivvalaš viessopolitihka čađahit. Sii gesset ovdan ahte vaikko Viessobáŋkkus lea boaittobealemandáhtta, de lea dilli rievdan das ahte Viessobáŋku ruhtadii sullii beali buot viessohuksemiin, dasa ahte dálá dilis dat ruhtada dušše 15-20 proseantta. Seammás lea hui unnán dain loanain mat mannet boaittobealguovlluide.
NSR háliida Sámedikki bokte ovttasbargat sihke Viessobáŋkkuin ja suohkaniiguin sámi guovlluin ođđa viessopolitihka hukset. Mii fertet njulgestaga bargat ovttas. Danne mii govahallat álggahit ovttasbargošiehtadusa gaskal Sámedikki ja Viessobáŋkku, ja dát sáhttá de vuođđun ovdánahttit buori ja deaivilis prográmma sámi guovlluide.
Danne mii govahallat álggahit ovttasbargošiehtadusa gaskal Sámedikki ja Viessobáŋkku, ja dát sáhttá de vuođđun ovdánahttit buori ja deaivilis prográmma sámi guovlluide.
Dát dasto livččii buorre vuođđu suohkaniid fátmmastit. Aktiivvalaš viessopolitihkas lea suohkaniin dehálaš rolla vuorasolbmuid viesuid ođastemiin, láigoviesuid láhčit, viessosajiid fállamis ja vejolaččat maid nuoraide geat leat ásaiduvvagoahtimin fállat iežaskapitála-loanaid.
NSR:s mii leat sihkkarat ahte hálbbit ja buoret viessoloanat giliin mielddisbuvttášii ahte eanet nuorat duosttašedje hukset ja fárret sámi gilliide. Lea buorre boaittobealpolitihkka ja buorre sámepolitihkka, Danne leat buoret viessobáŋkoloanat dehálaš oassi min sirddolašvuođaplánas maŋŋel čavčča sámediggeválggaid.
