Olles dán vahku Ruošša beale Sámis ollugat čájehit iežaset duhtameahttunvuođa go mátkeealáhusa fitnodagat vuovdalit sámekultuvrra boasttu vuogi mielde. Seammás guovllu eiseválddit álggahit pilohtaprošeavtta mátkeealáhusa várás mas sámikultuvra lea oassin.
Olles dán vahku Ruošša beale Sámis ollugat čájehit iežaset duhtameahttunvuođa go mátkeealáhusa fitnodagat vuovdalit sámekultuvrra boasttu vuogi mielde. Seammás guovllu eiseválddit álggahit pilohtaprošeavtta mátkeealáhusa várás mas sámikultuvra lea oassin.
Ollu sápmelaččat leat sosiála mediaid bokte aktiivvalaččat digaštallame dili mii lea čuožžilan earenoamážit maŋimuš áiggiid. Guovllu eiseválddit leat álggahan pilohtaprošeavtta juovlamánu 15. beaivvi mii galgá bistit gitta boahtte jagi cuoŋománu 30. beaivái. Ulbmil lea geasuhit eambbo mátkkošteddjiid Guoládatnjárgii. Oassin dán prošeavttas eiseválddit oidnet sámekultuvrra.
– Murmánskka guovlu lea beaggán viidát earret eará sáme- ja pomoraálbmoga árbevirolaš borramuša dihte, mii leat gávdnamis Lujávrri ja Terskij suohkanis min guovllus, lohká juovlamánu 8. beaivvi preassakonferánssas Murmánskka guovllu kulturlávdegotti jođiheaddji Sergey Ershov go lei pilohtaprošeavtta ovdanbuktin.
Dál leat ráhkaduvvon 20 fálaldaga mat oaivvilduvvojit fállot miehtá guovllu mátkkošteddjiide pilohtaprošeavtta oktavuođas.
– Mátkkošteaddjit, geat bohtet čierastanbáikkiide mat leat Kirovsk ja Apatity suohkanis, besset vásihit earret eará «sámi riemuid», noaiddi dánsumiid. Muhtimat besset searvat duddjomii, muitalii preassakonferánssas pilohtaprošeavtta birra Murmánskka guovllu kulturlávdegotti jođiheaddji Sergey Ershov.
Reakšuvdna
Dán vahku leat leavvan govat main oidnojit olbmot geat leat gárvodan gáktelágan biktasiiguin ja dat ledje čájeheame earret eará noaiddi. Govat leat boktán digaštallama Ruošša beale Sámis. Sápmelaččat leat duhtameahttumat go mátkeealáhusa fitnodagat boastut čájehit sámi kultuvrra.
– Die lea sirkus, čállá okta. Dat ge joatká:
– Min áiggis lea nu ollu girjjálašvuohta, ollu dieđut sihke noaidevuođa ja gávttiid birra. Heahpat go ná lea dilli, loahpaha nisu.
– Heahpat go dat dáhpáhuvvá máttuid eatnamiid alde, čállá fas eará olmmoš.
– Mii galgat plánegoahtit akšuvnna vai oažžut fuomášumi dasa, evttoha eará nisu.
– Dán ii sáhte gohčodit ge «stilisering», dán maid oidnen ii gula lahka ge dasa.
Vejolaš semináras gávdnat
Sámiráđi várrepresideanta Andrey Danilov oaivvilda ahte čovdosiid sáhttá gávdnat semináras.
– Sámiráđi Ruošša beale juogus lágida seminára mátkeealáhusa fitnodagaiguin, sámeservviiguin sámekultuvrra anu birra, čállá e-boasttas politihkkár.
Dán seminárii háliidit ge bovdet guovllu eiseválddiid.
Duogáš
Dat ahte Guoládatnjárggas mátkeealáhusa fitnodagat ja earát ávkkástallet sámekultuvrra lea fáktá mas lea jo veahá historjá. Vuosttaš háve go almmolaččat sápmelaččat beahtahalle lei go Murmánskka guovllu 75 jagi ávvudoaluid oktavuođas 2013 geasi dánsunjoavkku miellahtut ledje gárvodan gáktelágan biktasiiguin. Dalle muhtin sámi ovddasteaddjit váidš ášši stáhtaadvokáhtaide Murmánskka eiseválddiid dainna ákkain ahte dakkár vuogi mielde sámi kultuvrra čájeheapmi rihkku buot morálalaš ja etihkalaš beliid ja dasa lassin dát bilida buot buriid lávkkiid mat ovdal ledje soabaduvvon guovllu eiseválddiiguin sámekultuvrra seailluheamis.
Seamma ge dánsunjoavku lea ovddastan sámi kultuvrra Olympijjagilvvuin mat ledje 2014:s Sochis Lulli-Ruoššas. 2014:s Guoládatnjárggas Kirovsk ja Apatity suohkanis fállagohte mátkkošteddjiide mátkkiid main lea ulbmil čájehit oasi sámekultuvrras. Olbmuid gárvvuhit gáktelágan biktasiiguin ja čájehit noaiddi.
– Muitun sidjiide geat leat orron dáppe
Dalle 2014:s, go mátkeealáhusfitnodat fállagođii oasi sámekultuvrras gussiide, de čilgii ná manne dan dahket:
– Dat lea muitun olbmuide geat leat orron ja ássan dáppe nu garra dilis, geat liikojedje daidda eatnamiidda ja lundui. Nubbi lea dat ahte dálá nuorat galget oahppat atnit dan man luondu buktá ii ge dušše viežžat, logai 2014:s mátkeealáhusa ovddasteaddji GTRK Murman TV-stašuvdnii.
Regionála eiseválddiid dieđuid mielde dál leat beare 17 proseantta mátkkošteddjiin fitnan guovllus kultuvrra dihte. Pilohtaprošeakta álggahuvvui almmolaččat juovlamánu 15. beaivvi, ja galgá čoavdit dan ášši go leat gávdnan maid fállat mátkkošteddjiide earret eará čierastanbáikkiin go lea heajos dálki, namalassii «sámi riemuid», noaiddi dánsumiid.
