-Almmuhus-
-Almmuhus-
-Almmuhus-
OĐĐASATEllos Deatnu bivdá ministariid čilget

Ellos Deatnu bivdá ministariid čilget

-

-

Ellos Deatnu -lihkadus lea sádden reivve Norgga ja Suoma stáhtaide, mas bivdá sin čilget goas ja mo sii leat mahkáš ožžon oamastan- ja hálddašanrievtti Deanu čázádahkii.

Ellos Deatnu! -lihkadus lea juo fargga mánu doalahan moratoriuma Čearretsullos, Deanus, mainna leat bissehan ođđa Deanosoahpamuša bivdonjuolggadusaid.  

Dál lea maid nubbi moratoria ásahuvvon Allasullui, lahka Dálvadasa.

Joavku oaivvilda ođđa bivdonjuolggadusaid leat dahkkon beroškeahttá báikki olbmuid garra vuostálastimis, ja dat rihkkot sámiid vuoigatvuođa kultuvrii, iešmearrideapmái ja birgejupmái.

– Dál mii bivdit stáhtaid eiseválddiin čilgehusa, goas ja mo sii leat ožžon oamastan- ja hálddašanrievtti Detnui. Jos min álbmot lea muhtumin vuolláičállán báhpára mas daid rivttiid juolludit stáhtii, de mii dáhttut ministariid boahtit midjiide čájehit daid reivviid. Livččii gal gelddolaš oaidnit, dadjá Beaska Niillas Ellos Deatnu! -lihkadusas.

 

Čilgehus FPIC doahpagii

Ovttastahttojuvvon Našuvnnaid (ON) eamiálbmoga Bistevaš foruma lea čilgen FPIC ná:

– Free oaivvilda ahte eamiálbmot galget ieža leat beassan iešheanalaččat mearridit maid oaivvildit.

 

– Prior mearkkaša ahte miehtan dahkko áigemunil ovdalgo mihkkege gulaskuddan ja ášši mearriduvvo. 

 

– Informed mearkkaša dás ahte áššáiguoskevaš eamiálbmot oažžu dievaslaš dieđu buot áššái guoskevaš áššiid birra ja váikkuhusaid.  Dása gullá maid gáibádus ahte eamiálbmot galgá beassat oaidnit álgodokumeanttaid. Eamiálbmot galgá maid áddet dan giela mii geavahuvvo. 

 

– Consent lea miehtan ja máksá ahte sihke oassálastin ja ráđđádallan lea dehálačča.

 

FPIC prinsihpa riikkaidgaskasaš ovdáneamis lea lea čielgasamos ON cealkán UNDRIP dahje eamiálbmogiid vuoigatvuođaid birra artihkal logis:

«Eamiálbmogiid ii galgga bágget eret sin eatnamiin dahje guovlluin. Ii oktage dákkár sirdin galgga dahkot jus ii leat FPIC dahje friddja, ovddalgihtii dieđihuvvon miehtan áššáiguoskevaš eamiálbmogis, ja ahte lea dahkon rehálaš lonesteapmi ja jus vejolaš vejolašvuohta máhcahit dan.»

 

Gáldu: wikipedia

Guhkes áigi geavaheapmi

– Min guhkesáigge geavaheami vuođul leat mii huksen oamastan ja hálddašanrievtti iežamet guovlluide, maiddái Detnui, cealká joavku reivves.

Dát vuoigatvuođat leat nannejuvvon álbmotrievttis ja Stáhtain ii leat dáppe makkárge dahkamuš, oaivvilda joavku.

– Álbmotčoahkkimis dá gieskat de nannejuvvui dát báikkálaš oaidnu; ahte báikkálaš álbmogii gullá Deatnu ja stáhtaiguin ii leat dáppe rievttálaš ii ge morálalaš vuođđu hálddašeapmái, lohká nubbi Ellos Deatnu -lihkadusa ovddasteaddji Áslat Holmberg.

 

Stáhtat endorii dulkon

Okta eamiálbmogiid olmmošvuoigatvuođaid vuođđoprinsihppa lea nu gohčoduvvon Free Prior Informed Consent (FPIC) mii mearkkaša friddja, ovddalgihtii dieđihuvvon miehtan.

Ellos Deatnu lohká stáhtaid dulkon eamiálbmotrivttiin lea endorii.

– Dat oaivvildit ahte FPIC oaivvilda rievtti searvat ráđđádallanprosessii. Dát dulkon lea ollásit duššindahkamin eamiálbmoga vuoigatvuođa iešmearrideapmái ja rievtti doaibmat iešheanalaš álbmogin. Ellos Deatnu- lihkadus gáibida stáhtaid njulget linjjáideaset dán ášši olis dakkaviđe, deattuheaba Beaska Niillas guovttos Aslat Holmbergain.

 

Mihttomearri lihkadusain

Ellos Deatnu čállá maid reivvestis ahte sii áigot doalahit moratoria ja geavahit buot vejolaš veahkaválddehis vugiid olahit mihttomeari – namalassii sámi iešstivrejumi.

Mii áigut doalahit moratoria gitta dassážii go stáhtat mieđihit báikkálaš rivttiid ja ođđa bivdosoahpamuš ráđđádallojuvvo báikkálaččaid jođihemiin, lohkaba Beaska Niillas guovttos Aslat Holmbergain.

 

Bovden ministariid

Joavku sáddii bearjadaga, suoidnemánu 21. beaivvi, reivve Norgga ja Suoma ministariidda, čállá Yle Sápmi.

Reivve lea sáddejuvvon reivve Suomastáhtaministtar Juha Sipilä, olgoáššiidministtar Timo Soini, eana- ja vuovdedoalloministtar Jari Leppä, vuoigatvuođaministtar Antti Häkkänen ja sisáššiidministtar Paula Risikko.

Ellos Deatnu bovde reivvestis Jari Leppä ja Norgga dálkkádat- ja birasministtar Vidar Helgesena guossái Čearretsullui.

– Mii áigut doalahit moratorioid gitta dassážii, go ođđa bivdosoahpamuš ráđđádallojuvvo báikkálaččaid jođihemiin ja dat oažžu lága fámu, lohká joavku.

 

 

-Almmuhus-