Sámediggeráđđi lea juolludan doarjaga sámi nuoraiddearvvašvuhtii ja Sámi dearvvašvuođadutkanguovddáža 20-jagi čalmmusteapmái.
Doarjja 460 000 ruvnno manná dutkanprošeavtta ovdaprošektii mii galgá addit máhtu sámi nuoraid dearvvašvuođa birra. Dasto nubbi doarjja, 420 000 ruvnno, manná bargui bivnnuhisdiehtaga publikašuvnnain dan oktavuođas go Sámi dearvvašvuođadutkama guovddáš lea doaibman 20 jagi, dieđiha Sámediggi preassadieđáhusa bokte.
Sámi nuoraid dearvvašvuohta
Dutkanprošeavtta ovdaprošeakta sámi nuoraid dearvvašvuođa birra čađahuvvo klinalaš medisiidnainstituhtas, ja lea vuođđuduvvon searvevuođadutkama prinsihppii, man oktavuođas sámi nuoraid jietna lea čielggas ja earálágan prošeavtta plánemis, čađaheamis ja gaskkusteamis. Sámi nuorat galget ieža beassat meroštallat daid surggiid main sii leat gievrrat ja mat leat hástalussan sidjiide, ja guđe fáktorat sáhttet váikkuhit daidda.
Dat lea oassi stuorát riikkaidgaskasaš ovttasbargoprošeavttas ja boađus galgá almmuhuvvot medisiinnalaš áigečállagis Lancet, ovttasbargguin álgoálbmogiiguin ja dutkiiguin riikkaidgaskasaččat. Riikkaidgaskasaš bargojoavkkus leat Austrália, USA, Kanáda, Ođđa Selándda, Sámi ja Ruonáeatnama dutkit ja álgoálbmotnuorat.
– Sámi nuoraid dearvvašvuođa ektui dárbbašuvvo ođđaset dutkan, danne lea buorre go dát dutkanprošeakta álggahuvvo. Dutkanprošeakta lea stuoris ja searvvaha ollu álgoálbmotservodagaid, máŋggaid universitehtaid ja ollu iešguđege aktevrraid. Danne lea deaŧalaš ahte ovdaprošeakta lea buorren vuođđun ieš dutkanprošektii, dadjá sámediggeráđđi Hans Ole Eira (Guovddášbellodat) preassadieđáhusas.
Sámi dearvvašvuođadutkanguovddáža čalmmusteapmi
Sámi dearvvašvuođadutkama guovddáš oažžu fas doarjaga nuppi prošektii, mii áigu 20-jagi ávvudeami oktavuođas boahtte čavčča almmuhit bivnnuhisdiehtaga gihppaga. Almmuheami mihttun lea gaskkustit dutkanmáhtu dearvvašvuođa ja eallindillái guoski fáttáid birra main fokus lea sámi álbmot, ja buktit guovddáža dutkama eanet olámuddui daid olbmuide geat eai leat fágaolbmot.
– Gaskkustit dutkanmáhtu sámi álbmoga dearvvašvuođa ja eallindili birra bivnnuhisdiehtaga hámis vai dutkan boađáše eanet dábálaš olbmuid olámuddui. Sámiid guoski dutkan lea ollu jagiid dáhpáhuvvan máŋgga láhkai ii ge álohii nu árvvusatnimin. Dán geažil eai leat sámit nu luohttán dutkiide eaige dutkamii. Danne lea deaŧalaš ahte dutkanbohtosat olahit álbmoga dakkár vuogi mielde maid buohkat áddejit, loahpaha sámediggeráđđi.
