75:s dušše heavvananlihkohisvuođain diibmá. Gádjunfitnodaga logut čájehit ahte heavvananlogut unno 14 proseanttain 2021:s. 60 proseantta sis geat dušše ledje badjel 60 jagi boarrásat.
Tanja Krangnes, gii lea Gádjunfitnodaga heavvananeastadeami fágahoavda, muitala ahte 22 proseantta Norgga álbmogis leat badjel 60 jagi boarrásat.
– Sii leat de garrasit ovddastuvvon heavvananloguin. Jus galgá lihkostuvvat eastadanbargguin, de lea dehálaš bidjat návccaid doaibmabijuide mat olahit daid ahkásaččaid, lohká Krangnes.
Unnit geat dušše gahččama ja vuojadeami oktavuođas
Dat lohku mii njiejai eanemus lei dat geat dušše go gáttis gahčče čáhcái. Dasa lassin lei nubbi lohku mii njiejai, namalassii heavvaneamit vuojadeami oktavuođas.
– Mánát ja nuorat agis 0-25 jagi leat dat ahkejoavku geat leat hearkkimusat duššanlihkohisvuođaide vuojadeami oktavuođas, muhto ii oktage dan joavkkus duššan diibmá. Dat lea illudahtti, lohká Krangnes.
Bealli sis geat heavvanedje vuojadeami oktavuođas ledje 70–80-jahkasaččat. Dat logut leat leamašan dábálaččat eará jagiid maid.
– Sáhttá leahkit nu ahte muhtumat luhttet máhttui mii sis lei go ledje nuorabut, eaige váldde vuhtii movt rumaš doaibmá dien agis. Internationála dutkamat čájehit maid ahte vuollásaš dávddat maid sáhttet váikkuhit duššamiidda dan ahkejoavkkus, lohká Krangnes.
Lihkohisvuođat lassánan astoáigefanasvuodjima oktavuođas
Duššamat lassánedje 25 proseanttain astoáigefatnasiid oktavuođas, 2020:s dušše 20:s ja 2021:s dušše 25:s.
Ovccis dušše go manne jieŋa čađa. Diet lohku lea golmma geardde stuorát go mii 2020:s lei.
– Nie oallugat eai leat duššan 1991 rájes, dalle dušše logis go doddjojedje jieŋas.
87 proseantta sis geat dušše diibmá ledje dievddut, ja 13 proseantta nissonat. 4 proseantta buohkain ledje vuollel 18-jahkásaš mánát ja nuorat.
Romssas ja Finnmárkkus dušše eanemusat
Vestlánddas ja Romssas ja Finnmárkkus dušše 13:s diibmá.
– Jus dáid loguid buohtastahttá fylkka álbmotloguin, de dušše gaskamearálaččat 5,3:s juohke 100 000 olbmos. Gaskamearálaččat lei 1,4 diet lohku olles Norggas, lohká Krangnes.
Okta gii juovlamánus duššái
Ovddit mánu duššai okta olmmoš heavvaneamis. Lei sullii 70-jahkasaš dievdu gii heavvanii fatnasa lahka Trøndelágas.
