Mannan vahkku almmuhii Álbmotdearvvašvuođainstituhtta (Folkehelseinstituttet,FHI) «Smittestopp» nammasaš áppa. – Deháleamos livččii bissehit virusa, dadjá dearvvasvuođabargi gii lea mielas áppii.
Duorastat maŋŋelgaskabeaivvi lei preassadeaivvadeapmi gos áppa almmuhuvvui. Stáhtaministtar Erna Solberg ávžžuhii olbmuid váldit atnui áppa ja sávai ahte nu oallugat go vejolaš válddáše áppa atnui.
Ulbmil «Smittestopp» áppain lea ahte eiseválddit galget álkibut sáhttit guorrat korona njoammuma ja dieđihit olbmuide geain lea dat áppa jus oktage geainna leat leamaš oktavuođas lea ožžon koronavirusa.
Kárášjoga nisu Anita Persdatter Boine orru Lillehammeris ja bargá boarrásiiguin Lillehammer Helsehusas. Son lohká iežas oaidnit stuora ávkki dákkár áppas ja ii loga ballat das go guođđá elektrovnnalaš luottaid.
– Mun smiehtan ahte buot deháleamos livččii bissehit virusa, ja go FHI lea ráhkadan dákkár áppa, de lean áibbas oadjebas ahte lea riekta, dadjá son.
– In sáhte lohkat ahte balan, go mii bat mus vel lea gozihit. Mun smihtten ahte go jo lean earret eará Facebookas, de gal sáhtán dien ge áppa váldit atnui, boagusta Boine.
Son lea orron lulde 14 jagi ja dadjá ahte lei váivi go ii beassan davás beassášbasiid, iežas nieiddaid ja eatni lusa.
Eambbo várrogasvuohta
Lillehammeris gos Boine orru leat oktiibuot 34 registrerejuvvon koronadáhpáhusa. Guovttis leaba jápmán, ja goappašagat leigga ássit Lillehammer Helsehusas gos Boine bargá. Son muitala bargosajis vuhtto bures ahte ráinnasvuohta lea guovddážis.
– Mis leat garra doaibmabijut. Mun jáhkán ahte áppa lea eambbo áigeguovdil dáppe go ruovttubáikkis, Kárášjogas ja in leat sihkar livččen go váldit atnui áppa jus livččen orron ruovttubáikkis, dadjá son ja muitala iežas leamaš 14 beaivvi erremis go lei buozas.
– Lihkus ii lean gal korona mainna buhcen, dadjá son ja lohká smiehttat beaivválaččat go vuolgá bargui ahte sáhttá njoammudit dávdda sidjiide geat orrot Helsehusas.
Čoaggá dieđuid
Áppa doaibmá nu ahte dat addá dieđuid Folkehelseinstituttii (FHI) dan birra gos don leat vánddardan ja gean lahka don leat leamašan. Dát dieđut vurkkoduvvojit 30 beaivvi. Áidna masa áppa galgá geavahuvvot lea guorrat ja bissehit njoammudávdda leavvama.
FHI vurkkoda dieđuid 30 beaivvi ovdal go sihkkot daid. Leat telefovnna GPS ja Bluetooth doaimmat mat čohkkejit dieđuid, ja jus de leat leamaš guhkit go 15 minuhta, lagabus go guokte mehtera eret nuppi geas lea áppa, de oaččut SMS-dieđu jus dan olbmos gávdno korona. FHI lea ráhkadan video áppa birra mii čájeha mo áppa doaibmá. «Smittestopp» áppa lea gávdnamis sihke Apple App Store:s ja Google Play Store:s.
Vaikko stáhtaministtar ávžžuhii buohkaid váldit atnui áppa, de ii leat bággu dan bargat.
Doavttir positiiva
Kárášjoga gieldda njoammudávddaideastadandoavttir Georges Nasr lea positiiva áppii, muhto muitala ahte sin barggu ektui lea ain eahpečielggas gii bargá máid áppa ektui.
– Go ulbmil lea veahkehit guorrat njoammuma, de lea hui buorre jurdda áppa duohken. Muhto dat lea ain eahpečielggas min barggu ektui ja mo min ja FHI ovttasbargu galgá leat diehtojuohkima ektui. Muhto dat lea dieđus ain áigi ovdal go dát áppa lea áigeguovdil midjiide dáppe davvi-Norggas, dadjá Nasr ja oaivvilda ahte mii galgat leat ilus dáppe davvi-Norggas go leat nu ollu maŋŋelis njoammuma ektui go muđui Norga.
– Mun in leat gal vel ieš viežžan áppa, muhto dan beaivvi go dat šaddá áigeguovdil de gal mun maid vieččan dan, dadjá son.
