-Almmuhus-
-Almmuhus-
-Almmuhus-
Beassážat 2023Čiŋadan­treanddat beassáš­doaluide

Čiŋadan­treanddat beassáš­doaluide

-

-

Leat go beassášmárkaniid oktavuođas njuolggadusat maid galgá coggat guđege beaivvi ja makkár rávvagat leat gákteberošteaddjis feastačiŋaid ektui? 

Beassášmárkaniid oktavuođas leat sihke beaivedoalut ja eahketdoalut. Ávvir lea hástalan Máret Inger Gaup Skum čájehit ja čilget makkár gárvvuid son livčče coggan konsearttaide ja doaluide mat eahkes lágiduvvojit. 

Máret Inger lea viššalis duojár ieš ja goarru sihke čikŋagápmagiid ja riessá liinniid. 

– Vuosttaš čikŋagápmagiid maid gorron anán dál feastagáman. Mun in ráske ođđaseamos gápmagiiguin dahje liinniiguin čiŋadit diekkár doaluide go dat sáhttet njuoskat ja billahuvvat, čilge son. 

Máret Inger lohká ahte buot deháleamos su mielas lea ahte juohkehaš ieš dovdá iežas fiinnisin ja lea gárvodan nu movt ieš oaivvilda lea vuohkkaseamos, beroškeahttá guđe beaivvi konsertii áigu dahje galle beaivvi áigu konsearttas finadit. 

– Golleriskkut heivejit mu mielas bures go lea garra ivdni liinnis, dadjá Máret Inger. Govven: Iselin Skum
– Golleriskkut heivejit mu mielas bures go lea garra ivdni liinnis, dadjá Máret Inger. Govven: Iselin Skum

– Mun in dovdda ahte vaikko leat veaháš jurdagat das makkár čiŋaid ja movt čiŋadivččen guđege beaivvi, de eai leat dat njuolggadusat maid lea bággu čuovvut. Eai leat njuolggadusat ahte duon ja dán beaivvi ferte nuo gárvodit iige oaččo ná.

Son iige loga iežas dovdat deattu ođđa čiŋaid háhkat juste beassášmárkana doaluide go dat leat doalut gos ferte muittus atnit ahte čiŋat sáhttet sihke láhppot ja billahuvvat.

– Mun in leat goassege dovdan ahte fertejit ođđa čiŋat leahkit beassášdoaluide in ge jáhke mun lean goassege gorron dahje ordnen áibbas ođđa čiŋaid juste fal beassášmárkaniidda. Mun válljen baicca boarráset liinniid coggat dakkár doaluide go in ráske áibbas ođđa liinni coggat festii. Liidni lea oba divrras ja feasttain sáhttet dušket alkoholain ja liidni sáhttá billahuvvat, lohká Máret Inger. 

GIESSAME: – Goanstabittuid sáhttá giessanskuovaide maid giessat, dadjá Máret Inger. Govven: Iselin Skum
GIESSAME: – Goanstabittuid sáhttá giessanskuovaide maid giessat, dadjá Máret Inger. Govven: Iselin Skum

Skilleduorastaga čiŋat

Vaikko Máret Inger ii loga njuolggadussan dahje deattu dovdat makkár gárvvuid coggá, de lea son váldán Ávvira hástalusa čájehit makkár gárvvuid son livčče árvvoštallat coggat beassášmárkaniin. 

– Jus skilleduorastaga vuolggašin olggos, de jurddašan ahte in čiŋat árbevirolaš čiŋaiguin, muhto cokkašin baicce gehppesgávtti. Jus lea buolaš, de giesan goanstabittuid ja gápmagiid dahje giessanskuovaid. 

BEALJEČIŊAT: Sihke suorbmasat ja beallječiŋat leat oassin gáktečiŋain. Govven: Iselin Skum
BEALJEČIŊAT: Sihke suorbmasat ja beallječiŋat leat oassin gáktečiŋain. Govven: Iselin Skum

Son muitala máŋga jagi áigi fuobmán ahte goanstabittut leat vuohkkasat dakkár doaluide gos háliida čiŋadit, muhto dattege ii ráske albma bittuid coggat. 

– Soaitá veaháš eahpedábálaš bittuid giessat skuovaide, muhto go lea buolaš ja orru beare čoaskkis coggat nylonsuohkkobuvssaid, ja go mu mielas orru veaháš eambbo čikŋagasas go leat bittut, de gorron goanstabittuid. 

Liinni son muitala válljet dan mielde makkár ivdni gávttis lea. 

– Skilleduorastaga, ja muđui beassášdoaluin, lea hui somá coggat čiŋaid main veaháš «glitter» juogo gávttis dahje liinnis. Jus cokkan čuvges dahje vilges liinni, de bijan riskkuid main lea golli ja ovdamearkka dihte oránša liidnái leat silbariskkut hui fiidnát. 

BOAGÁN: Olusat leat fas atnigoahtán láigeboahkániid. Govven: Iselin Skum
BOAGÁN: Olusat leat fas atnigoahtán láigeboahkániid. Govven: Iselin Skum

Guhkesbearjadaga čiŋat

Guhkesbearjadaga festii lohká Máret Inger árvvoštallat eambbo árbevirolaččat čiŋadit. 

– Dalle cokkašin dámpejuvvon gávtti, muhto eará ivnnis go dan árbevirolaš alit ivnni. Guhkesbearjadaga livččen várra veaháš eambbo čiŋadan go skilleduorastaga, dainna lágiin ahte lea dámpejuvvon holbi gávttis. Mus lea máŋga jagi leamaš sevdnjesalit gákti mii lea dakkár gákti mainna guhkesbearjadaga čiŋadivččen.

Son čilge ahte sevdnjes gáktái lea hui álki gávdnat liinni mii heive.

–  Sevdnjes gáktái heivejit juohke ivnnis liinnit ja dat oidnojit hui bures. Ovdamearkka dihte guvgesruoksat ivdni boahtá hui bures ovdan sevdnjes gávttis.

VUOKTAČIKŊA: Vuoktačiŋaid sáhttá máŋgga ládje darvehit vuovttaide. Govven: Iselin Skum
VUOKTAČIKŊA: Vuoktačiŋaid sáhttá máŋgga ládje darvehit vuovttaide. Govven: Iselin Skum

Váldobeaivvi čiŋat

Beassášlávvordat lea dat beaivi maid Máret Inger jáhkká olusat atnet beassášmárkaniid váldobeaivin. Jus dalle vuolgá konsertii, de gárvodivččii son nu árbevirolaččat go vejolaš. 

– Dalle gal giesan albma bittuid ja gápmagiid. Dalle háliidan čiŋadit oalle árbevirolaččat, muhto seammás in cokka buot fiidnámus čiŋaid mat mus leat. In cokka gahpira go dat lea veaháš ovddas go galgá dánsut. 

– Cokkašin várra dakkár liinni mas lea hui garra ivdni, oránša várra. Oránša lea dakkár ivdni mii ii goassege mana eret motas, mu mielas. Seamma lea rukses ivnniin. Fiskat lea maid hui fiinnis beassážiid, čilge son. 

GIESSAN: Máret Inger oaivvilda ahte goanstabittuid sáhttá sihke giessanskuovaide ja gápmagiidda giessat. Govven: Iselin Skum
GIESSAN: Máret Inger oaivvilda ahte goanstabittuid sáhttá sihke giessanskuovaide ja gápmagiidda giessat. Govven: Iselin Skum

1. beassášbeaivi

Vuosttaš beassášbeaivvi konsertii oaivvilda Máret Inger ahte sus eai leat nu stuora jurdagat maid galgá coggat, go dat vuolgá ollu das makkár beassážat muđui leat leamaš. 

– Jus lea ollu messostallan dahje lea ollu bargan beassážiid, de soaitá veaháš váiban ja de heive bures coggat buot geahppaseamos gávtti – girjjátgávtti. Dalle in bijaše liinni, dušše risku, ja jus heive de sáhtán coggat náhkkejáhka dahje eará dreassajáhka gávtti badjel. 

Nuppe dáfus son oaivvilda ahte jus vuosttaš beassášbeaivi lea áidna beaivi go áigu konsertii, de soaitá háliidit eará ládje gárvodit. 

– Jus in leat eará beaivvi leamaš konsearttas, de livččen várra eambbo árbevirolaččat gárvodan. Dámpejuvvon gávttiin ja nu ain. Dieinna lágiin leat beassážat hui somás doalut go sáhttá sihke máŋga beaivvi dahje dušše ovtta beaivvi čiŋadit nu movt ieš dovdá ahte lea vuogas ja fiinnis, dadjá Máret Inger. 

Máret Ingera rávvagat

GÁVTTIT: Máret Inger Gaup Skum čájeha iešguđetlágan gávttiid maiguin su mielas heive čiŋadit iešguđetge beassášdoaluide. – Lea dehálaš ahte doalaha iežas guovllu čiŋadanmálle, iige seagut iešguđetge guovlluid gávttiid ja čiŋaid, dadjá Máret Inger. Govven: Iselin Skum
GÁVTTIT: Máret Inger Gaup Skum čájeha iešguđetlágan gávttiid maiguin su mielas heive čiŋadit iešguđetge beassášdoaluide. – Lea dehálaš ahte doalaha iežas guovllu čiŋadanmálle, iige seagut iešguđetge guovlluid gávttiid ja čiŋaid, dadjá Máret Inger. Govven: Iselin Skum

GÁKTERÁVVAGAT:

Jus leat árvvoštallame ođđa gávtti goarrut beassášdoaluide, de ávžžuha Máret Inger goaruhit sevdnjesivnnat gávtti.

– Sevdnjes gáktái lea hui álki liinni gávdnat mii heive. Sevdnjes gáktái heivejit buot ivnnit ja dat bohtet hui bures oidnosii.

– Liidnevierut rievddadit jagis jahkái. Muhtun jagiid leat hui ollu fiskes ivnnit ja čuvges ivnnit. Maŋemus áiggiid lean hui ollu guvgesrukses liinniid oaidnán nu ahte dál orru dat veaháš «motas». Oidno maid eambbo fierbmun liinniin dál go maid dás muhtun jagiid ovdal ledje.

JUOLGEGÁRVVUT:

Máret Ingera nubbe ráva lea goaruhit goanstabittuid. Daid lohká son heivet sihke dámpejuvvon láđđegáktái ja gehppesgáktái.

– Goanstabittuiguin dovdá iežas veaháš liigefiinnisin. Daiguin lea maid vuogas sihke čohkkát ja čippostallat, bohkosa son.

– Sihke dámpejuvvon láđđegáktái ja gehppesgáktái heivejit gápmagat dahje dábálaš giessanskuovat. Kero-skuovat main leat čatnanbáttit sáhttá sihke giessat dahje atnit nu movt leat, ja dasa heive maid giessat goanstabittut. Dakkár skuovat heivejit girjjátgáktái maid.

– «Sneakers» skuovat heivejit hui bures girjjátgáktái geassedoaluin, muhto beassážiid gal livččen várra juogo Kero-skuovaid dahje gápmagiid coggan, dadjá Máret Inger.

VEASKU:

Máret Inger lohká veaskku dehálažžan ja vuogasin go gávttiin čiŋada.

GÁKTEVEASKU: Veasku man boahkánii bidja gitta lea vuogas vai ii dárbbaš guottašit telefovnna ja eará smávva diŋggaid. Govven: Iselin Skum
GÁKTEVEASKU: Veasku man boahkánii bidja gitta lea vuogas vai ii dárbbaš guottašit telefovnna ja eará smávva diŋggaid. Govven: Iselin Skum

– Mun ávžžuhan válljet juogo diŋgaveaskku dahje eará veaskku man boahkánii bidjá gitta. Lea hui bahá láhppit dahje ribahit guođđit dakkár veasku man gieđas guoddá. Dasa lassin lea dakkár veasku maid hui ovddas go dánsut galgá, bohkosa son.

LIIGERÁVVAGAT:

Máret Ingeris leat vel moadde lassi rávvaga go doaluide ráhkkana ja vuolgá.

– Okta goansta lea sággalit bárggeža juste dakko gokko leat čulbmen gitta, vai ii luotkan.

– Nubbi lea ahte go leat konsearttas dahje feasttas gos leat ollu olbmot, de lea goansta dollet raddái dávjá, iskan dihte leat go buot riskkut ain sajis. Jus dávjá iská ratti, de ii soaitte ollen nu guhkás vánddardit jus juoga lea gahččan dahje láhppon.

-Almmuhus-