-Almmuhus-
OĐĐASATCevzet go NRK ja Ávvira gielisvuođadetektoriskosa?

Cevzet go NRK ja Ávvira gielisvuođadetektoriskosa?

-

-

Dál galget máŋga njunuševttohasa gažaduvvot, ja jus geahččalit garvit duohtavuođa, de teknologalaš rusttet jáhkkimis fuomáša dan.

Hállet go politihkkárat álot duođaid – vai gielistit go dat muhtumin veaháš?

Polygrafistta Ørjan Hesjedal vehkiin, gažadit Ávvir ja NRK oktiibuot gávcci sámediggeválgga listonjunnoša, dakkár eahpeformálalaš gielisvuođadetektoriskosis.

Iskosa bohtosa beasat oaidnit min válgasáddagis mii sáddejuvvo njuolgga neahtas, gaskavahkku borgemánu 23. beaivvi, diibmu 17.30.

 

Oaidnán detektoriid dušše TV:s goddináššiid oktavuođas


ÁIGGOŠII BISSUT PRESIDEANTAN: Sámediggepresideanta Vibeke Larsen áiggošii bissut presideantan. Jus dáinna áiggoš lihkostuvvat, de ii berre váldot gielisteames. Son ovddasta ođđa bellodaga Šiela, ja searvá válggaide Viesttarmeara válgabiirres.
Vuorkágovva: Nils Johan Vars

Sámediggepresideanta Vibeke Larsen (Šiella) ii leat goassege váldán dákkár gielisvuođadetektoriskosa ovdal.

– Dat lea veahá amas, ja de maiddái veahá balddihahtti.

– Mun han lean TV:s oaidnán mo čađahit gielisvuođadetektoriskosiid, muhto dalle han dávjá lea sáhka goddináššedutkamiin, dadjá Larsen guhte orru veahá balus vaikke čaibmá.

– Orru duođalaš ášši, in ainjuo áiggo gielistit gal, dáhkida Šiela presideantaevttohas.

 

– In leat čeahppi gielistit


OVDDEŠ PRESIDEANTA: Aili Keskitalo lea leamaš sámediggepresideanta guktii Norgga Sámiid Riikkasearvvi (NSR) ovddas. Son lea fas bellodaga presideantaevttohas, ja lea bajimusas listtus Ávjovári válgabiires.
Vuorkágovva: Nils Johan Vars

Ii NSR presideantaevttohas Aili Keskitalo ge loga iežas oaidnán gielisvuođadetektiskosiid earret go TV:s.

– Nu ahte lean veahá balus, go in leat nu čeahppi gielistit, lohká Keskitalo movttegit.

 

– Nu ahte leat jurddašan gielistit?

– In dan gal leat. Muhto olmmoš han ii goassege dieđe makkár gažaldagaid jerret. In jáhke duostat gielistit gal, go detektor gal dáidá fuomášit dan.

 

– Maid NRK ja Ávvir eai galggašii jearrat dus?

– Haha! Dan ainjuo in muital didjiide, go dalle ainjuo jearrabehtet daid gažaldagaid.

 


PRESIDEANTAEVTTOHAS: Ronny Wilhelmsen lea Bargiidbellodaga (Bb) listonjunuš Davveguovllu válgabiires. Vuorkágovva: Nils Johan Vars

Ii hálit persovnnalaš gažaldagaid

Ii Ronny Wilhelmsen (Bb) ge leat leamaš gielisvuođadetektoriskosis ovdal.

Son lea nu mo iežas gilvaleaddjit ge, gealdagasas.

– Dál han lean searvamin juoga man birra in dieđe maidege – in dieđe mo dat čađahuvvo. Mu leat dušše bivdán boahtit ja searvat iskosii.

 

– Manne leat gealdagasas? Leat go jurddašan gielistit?

– In mun dan gal leat.

 

– Muhto jus it leat jurddašan gielistit, manne ban de leat gealdagasas?

Go Wilhelmsen viimmat nagoda heaitit čaibmamis journalistta gažaldagain, de vástida movttegit:

– Olmmoš han lea álot gealdagasas go galgá ođđa diŋggaid geahččalit.

 

– Maid eai galggašii NRK ja Ávvir jearrat dus?

– Na diehttelasat persovnnalaš áššiid birra, vástida Wilhelmsen iige eahpit veahá ge.

 

– Buohkat leat balus


GÁVNNAHALLAN: Polygrafista Ørjan Hesjedal, guhte stivre gielisvuođadetektora, gal čielgasit čájeha jus politihkkárat eai muital duohtavuođa. Govven: Forbrukerinspektørene/NRK

Polygrafista Ørjan Hesjedal čilge ahte ieš detektorapparáhtta mihtida rupmaša fysiologalaš reakšuvnnaid – dan mii dáhpáhuvvá nu gohčoduvvon autonoma nearvavuogádagas man olmmoš ii sáhte ieš stivret.

– Buohkat lávejit leat balus. Dat han diktet mu árvvoštallat vástidit go rehálaččat vai gielistit go, muhto olmmoš ii sáhte meaddit iskosis vaikke lea ge balus, čilge Hesjedal.

 

– Sáhttet go vásihit ahte lea váttis leat rehálaš dahje gielistit?

– Jáhkkimis dovddastit eambbo áššiid go dábálaččat dahket, ja geahččalit dárkilit ja bures vástidit – olu buorebut go maid dahket iežaset mediaráđđeaddiid bokte, vástida polygafista.

 

– Veahá heahpat


«GRILLENMEAŠTÁRAT»: Ávvira journalista Sárá Máret Rávdná Oskal ja NRK Anne Marie Hætta galgaba gažadit politihkkáriid. Govven: Kari Lisbeth Hermansen

– Sávan ahte beassat oaidnit politihkkáriin veahá eará beliid, lohká NRK Anne Marie Hætta. Soai Ávvira Sárá Máret Rávdná Oskaliin dat galgaba gažadit politihkkáriid.

Soai áiguba gažadit politihkkáriid árvvuid birra ja iskat makkár olbmot dat leat «politihkkármáskka» duohken.

Dađi eambbo eaba dáhto vuos muitalit dás:

– Eai han politihkkárat galgga ovdalgihtii diehtit gažaldagaid, go de eat oaččo duohta reakšuvnnaid ja vástádusaid, lohká Hætta, guhte lohká sáhttit šaddat veahá heahpadin politihkkáriidda.

 

Ná čađahuvvo gielisvuođa­detektor­iskkus:

Vaikke rusttet, polygrafa, dávjá gohčoduvvo gielisvuođadetektoriin, de ii sáhte ieš rusttet njuolgut registreret giellásiid.

 

Dat registrere rupmaša fysiologalaš reakšuvnnaid gažaldagaide, ja daid reakšuvnnaid vuođul sáhttá polygrafista dulkot gielista go olmmoš vai ii.

 

Mašiidna geavaha mihtidanapparáhtaid mat mihtidit man olu suorbmageažit bivastit, varradeattu, čoavjji birra čadno rusttet mii mihtida mo olmmoš vuoigŋá, dasa lassin galgá vel olmmoš čohkkát guottá alde mii mihtida lihkastagaid.

– Šaddá miellagiddevažžan, ii dušše oaidnit muitalit go duođaid, muhto maid go Sámis ii leat dát goassege dahkkon ovdal, lohká ges Sárá Máret Rávdná Oskal.

Son illuda gažadit politihkkáriid, vaikke ii son ge gal muital maid lea jurddašan jearrat.

– Muhto politihkkárat hástaluvvojit ođđa vugiin, ja dat buktá maid ođđasa dán jagi válgagižžui, dadjá Oskal.

 

Lassin Vibeke Larsenii, Ronny Wilhelmsenii ja Aili Keskitaloi, de servet maiddái vihtta eará sámediggelistonjunnoša, Olgeža, Ovddádusbellodaga, Guovddášbellodaga, Nordkalottfolket ja Árjja.


VÁLGADEBÁHTTA: Dáppe Romssa Kulturviesus lágidit NRK ja Ávvir oktasaš TV-debáhta mas presideantakandidáhtat leat mielde. Govven: Arne Schei/NRK

 

-Almmuhus-