Deanu doavtterguovddáža doaibma lea ain guhkit áigái rievdaduvvon koronapandemiija geažil.
– Mii leat šaddan dahkat stuorát rievdadusaid das movt bálvalit álbmoga, sihke vai eastadit njoammuma, muhto maiddái eastadit ahte stuora oasit kantuvrras biddjojit erremii jus dávda muhtumii njoammu. Danin go mis lea dušše okta doavtterguovddáš gielddas, de leat mii liigehearkkit dakkár dilis, ja mii leat ferten heivehit doaibmabijuid dán ektui, čállá Deanu gieldda váldodoavttir Kjell Magne Johnsen preassadieđáhusastis.
Vurdet dili bistit guhká
Deanu gielda čállá ahte sii vurdet dá lea dakkár dilli mii guhká bistá, máŋga mánu ovddos guvlui. Doaibmannákca doavtterdiimmuid ja laboratoriaiskamiid ektui lea veaháš unnon, ja ferte vuordit guhkit vuordináiggi muhtun iskkademiide ovddos guvlui.
– Dattetge lea dehálaš ahte buohkat, geat dárbbašit dearvvašvuođaveahki, váldet minguin oktavuođa ja buohkaide, geat dárbbašit dan, sidjiide fállo doavtterdiibmu, čállá gieldda váldodoavttir.
Hilgot dábálaš dearvvašvuođaiskama
Olbmot, geat eai dárbbaš dearvvašvuođaveahki, mii mearkkaša dearvvaš olbmuid, geat dušše háliidit dábálaš dearvvašvuođaiskama, dahje dárbbašit doavtterduođaštusa, masa ii oba rievtti mielde leat ge dárbu dearvvašvuođa oainnu bealis, ovdamearkka dihtii doavtterduođaštusa skutersierralobi ektui gaskaboddosaččat, hilgojuvvojit.
– Doaktáriin gulahallan sáhttá maid šaddat earáláganin go masa lea hárjánan. Jus lea vejolaš, de doavttir geahččala du veahkehit telefovnna dahje videoráđđádallama bokte. Jus dan ii leat vejolaš, ja don fertet boahtit doavtterkantuvrii iskkadeapmái, de it leat nu guhká doaktára luhtte go maid leat hárjánan.
Ále boađe diđitkeahttá
– Mii eat hálit ahte olbmot dieđitkeahttá bohtet Deanu doavtterguovddážii.
Reseapta- ja diibmodiŋgomat dahje eará oktavuođaváldimat ovdagihtii šiehtadusa haga, fertejit dahkkot telefovnnas 45 51 77 00 dahje elektrovnnalaš gulahallamiin. Elektrovnnalaš dieđut doavtterkantuvrii, omd. reseaptadiŋgomat, sáhttet dahkkot helsenorge.no neahttasiiddus. Dat gusto vaikko dus eai leat koronavirusa dávdamearkkat. Jus du dearvvašvuođadilli rievdá, ovdal juo duođaštuvvon šiehtadusa, mat sáhttet dávdamearkan koronavirusii, de fertet čuojahit ja dieđihit dán birra.
Jus ferte fitnat Deanu doavtterguovddážis, de ferte nu guhkás go vejolaš čuovvut eiseválddiid dábálaš njoammudávddaid eastadanrávvagiid.
– Dat mielddisbuktá ahte ferte bassat gieđaid ovdal go guođđá ruovttu ja go boahtá doavtterkantuvrii, ja váruhit doallamis eanemus lági gaskka (áinnas 1-2 mehtera) bargiide ja eará pasieanttaide, ja ahte bassá gieđaid ovdal go guođđá kantuvrra. Jus leat njoammudávdda dávdamearkkat, de ferte čuovvut daid njuolggadusaid mat ovdagihtii leat šihttojuvvon telefovnna bokte.
Koronavirusa dávdamearkkat sulastit dasa maid oaidná nuorvvus ja influeanssas. Dat mearkkaša ahte lea feber, čotta bávččas ja gosahat, ja muhtumat ožžot vuoigŋanváttisvuođaid ja geahpesboalddáhaga. Sii geat buohccájit, dábálaččat álggos ožžot čottabákčasa, nuorvvu ja geahppa gossama, ja sii maid dovdet sii leat buohccit ja sis leat deahkkebákčasat. Muhtumat ožžot luhčadávdda, muhto dat ii leat dábálaš. Deanu gielddas leat sierra eavttut dasa geaid vuoruhit iskat, dieđuid gávdnat gieldda ruovttusiiddus.
