– Lea morašjahki go Deatnu lea guorus. Unnán leat luosat Deanus, eai bivdit eaige bivdosat čázis. Eai fatnasat joga alde. Dán čállá Ellos Deatnu akšuvdnajoavku preassadieđáhusas.
Giđđat Norga ja Suopma mearridedje gieldit ollásit luossabivddu luossanáliid heajos dili geažil. Bivdogielddus ja maiddái Deanu soahpamuš (2017) eai leat ráđđádallon báikkálaččaid miehtamiin, iige sápmelaččaid árbevirolaš máhttu leat doarvái vuhtiiváldon bivddu hálddašeamis, čállet preassadieđáhusas.
Ságastahttit ja čalmmustahttit Deanu dili
– Ellos Deatnu oaidná ahte bivdogielddus lea vuot okta sisabahkkejeaddji vuohki hálddašit guovllu ja guovllu olbmuid . Dán dihtii almmustahttáge Ellos Deatnu birasdáidaga Deanu gárguide ja buođđosajiide guđa sierra báikái. Birasdáidaga ulbmilin lea ságastahttit ja čalmmustahttit Deanu dili, dieđiha Ellos Deatnu preassadieđáhusas.
Ellos Deatnu oaidná ovddasvástádus fuolahit Deanu, sihke ekologalaččat, kultuvrralaččat ja vuoiŋŋalaččat ja maiddái gáhttet iežaset árberivttiid.
– Atlántta luossa veadjá funet. Dasa navdimis váikkuhit moanat áššit, nugo dálkkádaga ja arktalaš guovlluid liegganeapmi, meara ekovuogádaga jođánis rievdamat, máilmmi ábiid stánddahis ja mearihis ávkkástallan, ekologalaš valljivuođa duššan ja maiddái Norgga ja Suoma čuorbbes hálddašeapmi Deanu čázádagas. Lea stáhtaid kolonialisttalaš ja veahkaválddálaš vuohki hálddašit luondduvalljodagaid birra máilmmi ja olbmo vuovdnáivuohta, mat dagahit dán dili mas mii eallit, cealká Ellos Deatnu akšuvdnajoavku preassadieđáhusas.
– Mis lea máhttu ja diehtu hálddašit iežamet guovlluid
Ellos Deatnu akšuvdnajoavku deattuha dan ahte sápmelaččat, guovllu vuoigatvuođaoamasteaddjit, leat guovllu rivttes hálddašeaddjit.
– Mii leat duháhiid jagiid dás ovdal fuolahan, áimmahuššan, dikšon ja ovttaseallán Deanuin. Mis lea máhttu ja diehtu hálddašit iežamet guovlluid ja áigut das ávvira atnit čuovvovaš duhát jagi dás duohkoge. Lea dehálaš mis sápmelaš álbmogin smiehttat, mo mii gáhttet luosa ja luonddu girjáivuođa. Moanaid jagiid leat Deanu árbediehttit čuoččuhan, mo máŋggat luossaborrit leat sakka lassánan, nugo hávggat, guvžžát, gudjorat ja goalssit. Dál oaidnit erenomážit Jaskesábi luosa bahkkema Detnui, mii dat maid gilvala eallinsajis Atlántta luosas. Vaikko leatge máŋggat earáge sivat, mat čuhcet sakka Deanu lussii, mii ávžžuhit olbmuid bivdit eará guliid ja luossaborriid, vai buoridit luosa eallindili Deanus, cealká Áslat Holmberg.
– Sámegielas bivdit vearbbas leat guokte mearkkašumi. Dat lea konkrehtalaš dahku go bivdá sállaša, muhto bivdit lea maid sihtat, átnut, jearrat soapmásis juoidá. “Bivdit lea aiddo fal gažaldat. Lea dehálaš doalahit min oktavuođa jogain ja luosain – mii veadjit bures go luossa ja johka vedjet bures. Bivdot luosa máhccat fas johkii, ávžžuha Beaska Niillas
